Η γνωμοδότηση του ΕΣ φέρνει κύμα προσφυγών για το Ασφαλιστικό

Αντιμέτωπο με ανυπέρβλητα συνταγματικά εμπόδια θα βρεθεί πολύ σύντομα το νέο ασφαλιστικό σύστημα στην εφαρμογή του, αφού η γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου εντοπίζει σωρεία «προβληματικών» διατάξεων, που έρχονται σε αντίθεση με το Σύνταγμα και το διεθνές δίκαιο.

Μία από τις ενστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά την περικοπή των συντάξεων κατά 60% στους συνταξιούχους του Δημοσίου που απασχολούνται.

Aλλες διατάξεις κρίνονται ασαφείς, αόριστες, ελλιπείς, αντιφατικές και ζητείται η διόρθωση και αποσαφήνισή τους, ενώ για πολλές ρυθμίσεις «χτυπά καμπανάκι» ότι παραβιάζουν συνταγματικούς και διεθνείς κανόνες, γεγονός που προοιωνίζεται τη μελλοντική κατάρρευσή του μόλις προσβληθούν στα δικαστήρια.
Η αδυναμία υπαγωγής όλων των ασφαλισμένων (του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα) σε ένα ενιαίο ταμείο-ασφαλιστικό φορέα και η έλλειψη αναλογιστικών μελετών (όπου περιορίστηκε η ειδησεογραφία) αποτελούν ένα ελάχιστο μόνο τμήμα, από άποψη εύρους και σημασίας, των 90σέλιδων παρατηρήσεων του ΕΣ.
Γιατί στις συνταγματικές του ενστάσεις συμπεριλαμβάνονται κομβικά ζητήματα του νέου ασφαλιστικού συστήματος που σχετίζονται με το ύψος των νέων συντάξεων, την αποσύνδεσή τους από τους μισθούς (ενέργειας), τον τρόπο αναπροσαρμογής τους, ενώ οι αντίστοιχες συνταγματικού επιπέδου αντιρρήσεις αγγίζουν ρυθμίσεις της εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης, τα ποσοστά αναπλήρωσης, τη μεγάλη περικοπή συντάξεων αναπηρικών, χηρείας, εργαζόμενων συνταξιούχων κ.λπ. Ταυτόχρονα, πέρα από τις αναλογιστικές μελέτες στα πρακτικά του ΕΣ επισημαίνεται έλλειψη μελέτης που να βεβαιώνει ότι δεν θίγονται τα συνταγματικά όρια της αξιοπρεπούς διαβίωσης.

Αναγκαίες οι μελέτες
Παράλληλα γίνεται αναφορά σε κομβικά σημεία των πρόσφατων αποφάσεων της Ολομέλειας ΣτΕ (που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές του 2ου Μνημονίου με νόμους του 2012, σε συνταξιούχους «ειδικών μισθολογίων» και του ΙΚΑ) και τονίζεται όχι μόνο η αναγκαιότητα ύπαρξης τέτοιων μελετών, αλλά και η συνταγματική υποχρέωση του κράτους να χρηματοδοτεί το ασφαλιστικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων και των επικουρικών συντάξεων.
Μολονότι το ΕΣ έκρινε (όπως υποχρεώνεται συνταγματικά) μόνο το συνταξιοδοτικό τμήμα που αφορά το Δημόσιο (δημοσίους υπαλλήλους και λειτουργούς, υπαλλήλους ΟΤΑ, ενστόλους κ.ά.) εντούτοις ορισμένες παρατηρήσεις του έχουν ιδιαίτερη αξία και για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα, στο μέτρο που το νομοσχέδιο ξεκαθαρίζει ότι εφαρμόζονται ενιαία κάποιες από τις αρχές του. Και μπορεί η γνωμοδότηση να μη δεσμεύει σε αυτήν τη φάση το υπουργείο Εργασίας και να μην εμποδίζει θεωρητικά την ψήφιση του νομοσχεδίου (ανεξάρτητα από το ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν υπογράφει ποτέ σχέδια διαταγμάτων, όταν το ΣτΕ γνωμοδοτεί για αντισυνταγματικότητες), είναι όμως βέβαιο ότι οι αντισυνταγματικότητες που επισημαίνονται-προαναγγέλλονται θα επιβεβαιωθούν στις δίκες που θα ακολουθήσουν μετά από «μπαράζ» χιλιάδων προσφυγών και αγωγών το αμέσως επόμενο διάστημα.
Αλλωστε οι αντισυνταγματικότητες επισημαίνονται με συντριπτικές πλειοψηφίες και βέβαια υπάρχει το αντίστοιχο προηγούμενο «προειδοποιήσεων» του ΕΣ για τις περικοπές του 2012 στα «ειδικά μισθολόγια» (ενστόλους, ιατρούς, δικαστικούς κ.ά.), τις εισφορές αλληλεγγύης κ.ά. που δεν εισακούστηκαν και στη συνέχεια εκδόθηκαν (αναπόφευκτα) δικαστικές αποφάσεις που τις ακύρωσαν, επέβαλαν την επαναφορά στο προηγούμενο καθεστώς, την επιστροφή αναδρομικών κ.λπ., προκαλώντας «πονοκέφαλο» και δημοσιονομικό σοκ.
Αξιοσημείωτη είναι η επισήμανση ότι δεν αιτιολογείται η εξαίρεση από το νέο ενιαίο σύστημα των προ του 2012 βουλευτών, αιρετών ΟΤΑ κ.ά. (κάποιοι μάλιστα τη χαρακτήριζαν αντισυνταγματική), η οποία πάντως δεν θα ισχύσει, ύστερα από πρωθυπουργική παρέμβαση και τον θόρυβο που δημιουργήθηκε.
Οι ενστάσεις
Το «παζλ» των ενστάσεων του ΕΣ (υπό την πρόεδρο Αν. Θεοτοκάτου, με τη συμμετοχή του Γενικού Επιτρόπου Μ. Ζυμή) συνθέτουν, μεταξύ άλλων:
• Η αδυναμία υπαγωγής όλων σε ένα Ταμείο. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει συνταγματική αναθεώρηση. Επιτρέπεται, πάντως, κοινό Ταμείο για δημόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους.
• Η έλλειψη αναλογιστικής μελέτης, αλλά και για την αξιοπρεπή διαβίωση, καθώς σε διάφορες ρυθμίσεις προκύπτουν σοβαροί περιορισμοί που δεν μπορεί να τεκμηριωθούν ως αναγκαίοι και πρόσφοροι για τη βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού.
• Η αποσύνδεση της σύνταξης από τον μισθό ενέργειας. Σε τρεις περιπτώσεις επισημαίνεται ότι μπορεί να προκύψουν ζητήματα αντισυνταγματικότητας, στο μέτρο που η αποσύνδεση αυτή θίγει τη δίκαιη αναλογία μεταξύ αποδοχών και σύνταξης.
• Η καταβολή πλήρους εθνικής σύνταξης (384 €) μόνο σε συνταξιούχους με ποσοστό αναπηρίας 80% κρίνεται αδικαιολόγητη.
• Σοβαρό ζήτημα παραβίασης της συνταγματικά κατοχυρωμένης προστασίας της οικογένειας και της αξιοπρεπούς διαβίωσης προκαλεί η υπέρμετρη μείωση της σύνταξης που δικαιούται ο επιζών σύζυγος ή τα παιδιά του θανόντος συνταξιούχου ή ασφαλισμένου (50% και 25%).
• Η πρόβλεψη ανώτατου ορίου σύνταξης που θεσπίζεται για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού δεν τεκμηριώνεται με αναλογιστική μελέτη.
• Η περικοπή των συντάξεων (κύριων και επικουρικών) κατά 60% στους συνταξιούχους του Δημοσίου που απασχολούνται θέτει ζήτημα συμβατότητας με το Σύνταγμα και την προστασία της περιουσίας (1ο πρόσθετο Πρωτόκολλο Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων Ανθρώπου).
• Προσβολή «γεννημένων» περιουσιακών δικαιωμάτων, κατά παράβαση της ΕΣΔΑ, προκαλεί και μεταβατικές διατάξεις για μειωμένη σύνταξη σε όσους συνταξιοδοτούνται ή αποχωρήσουν πριν από την ισχύ του νόμου ή δεν έχουν συμπληρώσει το όριο ηλικίας καταβολής της σύνταξης.
Συντάξεις χηρείας
Οι μειώσεις των συντάξεων χηρείας που συνδέονται με τη διαφορά ηλικίας των συζύγων μπορεί να κριθούν αντίθετες στη συνταγματική προστασία της οικογένειας, της ισότητας κ.λπ.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ

Πηγή