Όταν οι Ευρωπαίοι ήταν έξω φρενών με τους... «απαίσιους Έλληνες»

Tον Φεβρουάριο του 2010 οι ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων ήδη κατέρρεαν και όλοι προσπαθούσαν να εξακριβώσουν πόσο μεγάλη ήταν η έκθεσή τους σε ελληνικά ομόλογα. Σύμφωνα με τον κ. Γκάιτνερ, οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών προσήλθαν στη συνάντηση του G7 λέγοντας: «Θα δώσουμε στους Ελληνες ένα μάθημα. Είναι πραγματικά απαίσιοι. Μας είπαν ψέματα. Είναι χάλια, είναι σπάταλοι, εκμεταλλεύτηκαν την όλη κατάσταση και θα τους τσακίσουμε».

Ανέκαθεν γνωρίζαμε ότι για την Ελλάδα το κλίμα ήταν εξαιρετικά βαρύ στις αρχές του 2010. Ωστόσο, οι σημειώσεις του Αμερικανού πρώην υπουργού Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ, που δημοσιεύτηκαν στις αρχές της εβδομάδας από τους Financial Times, αποκαλύπτουν σε όλο του το τραγικό μεγαλείο το χάσμα που εξακολουθεί να υπάρχει μεταξύ των λαών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο κ. Γκάιτνερ περιγράφει με κυνική ωμότητα την εκδικητική διάθεση που είχαν υιοθετήσει οι Ευρωπαίοι εταίροι έναντι της Ελλάδας.
Διάθεση τιμωρητική αλλά, ακόμη χειρότερα, αδιέξοδη, πράγμα που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι πολύ γρήγορα η ελληνική κρίση μετατράπηκε σε κρίση χρέους ολόκληρης της Ευρωζώνης και την απείλησε ευθέως με διάλυση. Η κρίση που, τέσσερα χρόνια αργότερα, εξακολουθεί να βασανίζει την Ευρωζώνη έχει εξαντλήσει τους λαούς και έχει διευρύνει ακόμη περισσότερο το χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου, αποτελώντας κακό οιωνό για το μέλλον.
Τα νέα κείμενα που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας αποτελούν σημειώσεις που τηρούσαν οι βοηθοί του κ. Γκάιτνερ ώστε να τις χρησιμοποιήσουν για τη συγγραφή του βιβλίου του «Stress Test: Reflections on Financial Crises», που εκδόθηκε τον περασμένο Μάιο. Ο Αμερικανός πρώην υπουργός μιλάει χωρίς να ανησυχεί για τα λεγόμενά του ακριβώς επειδή πίστευε ότι δεν θα δημοσιευτούν ποτέ σε αυτή τη μορφή. Τον Φεβρουάριο του 2010, ο κ. Γκάιτνερ πήρε μέρος σε σύνοδο των υπουργών Οικονομικών του G7, όπου συμμετείχαν από ευρωπαϊκής πλευράς οι υπουργοί Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας και Βρετανίας. Οι ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων ήδη κατέρρεαν και όλοι προσπαθούσαν να εξακριβώσουν πόσο μεγάλη ήταν η έκθεσή τους σε ελληνικά ομόλογα. Σύμφωνα με τον κ. Γκάιτνερ, οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών προσήλθαν στη συνάντηση λέγοντας: «Θα δώσουμε στους Ελληνες ένα μάθημα. Είναι πραγματικά απαίσιοι. Μας είπαν ψέματα. Είναι χάλια, είναι σπάταλοι, εκμεταλλεύτηκαν την όλη κατάσταση και θα τους τσακίσουμε».
Εκείνη την περίοδο δεν είχε αποφασιστεί ακόμη η παροχή βοήθειας προς την Ελλάδα και δεκάδες Ευρωπαίοι πολιτικοί εμφανίζονταν καθημερινά στα ΜΜΕ επιτιθέμενοι κατά της Ελλάδας και των Ελλήνων, κατηγορώντας τους συλλογικά ως απατεώνες και τεμπέληδες. Αυτή η στάση των πολιτικών ήταν ιδιαίτερα έντονη στη Γερμανία, αλλά και οι πολιτικοί χωρών που λίγους μήνες αργότερα θα βρίσκονταν και αυτές στη δίνη της κρίσης περιφέρονταν λέγοντας ότι «δεν είμαστε Ελλάδα». Επρόκειτο για απροκάλυπτο λαϊκισμό, που όξυνε τα πνεύματα και κατέστησε πολύ δυσκολότερη την αντιμετώπιση της κρίσης τα επόμενα χρόνια, αλλά θα πίστευε κανείς ότι όσα έλεγαν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί τα έλεγαν κυρίως για εγχώρια κατανάλωση και ότι σε κλειστές συναντήσεις κορυφής είχαν κάτι ουσιαστικότερο να πουν και να προτείνουν από το «να τσακίσουμε τους Ελληνες».
Και όμως, «αυτή ήταν η στάση όλων τους», όπως θυμάται ο κ. Γκάιτνερ. Ο ίδιος ανακαλεί πως προειδοποίησε τους Ευρωπαίους υπουργούς ότι «μπορείτε να τους πατήσετε (σ.σ. τους Ελληνες) στον λαιμό αν θέλετε. Αλλά θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι θα στείλετε, σε αντιστάθμισμα, και ένα καθησυχαστικό μήνυμα προς την Ευρώπη και προς τον κόσμο ότι θα διατηρήσετε τη συνοχή του όλου πράγματος (σ.σ. της Ευρωζώνης) και δεν θα το εγκαταλείψετε». Εκ των υστέρων, ο Γκάιτνερ ομολογεί ότι δεν είχε φανταστεί στις αρχές του 2010 ότι η αντίδραση των Ευρωπαίων ηγετών στο ελληνικό ζήτημα θα ήταν τόσο κακοσχεδιασμένη και ότι θα σπαταλούσαν τρία χρόνια με σπασμωδικές αντιδράσεις.
«Υποτίμησα πλήρως την πιθανότητα ότι θα αντιδρούσαν (σ.σ. οι Ευρωπαίοι) σπασμωδικά επί τρία χρόνια. Μου ήταν αδιανόητο ότι θα επέτρεπαν να γίνει τόσο άσχημο το πράγμα όσο τελικά έγινε. Αλλά είχα την προειδοποίηση από αυτή την αρχική συζήτηση». Η έλλειψη πολιτικής διορατικότητας, ο λαϊκισμός και η αδυναμία να συνειδητοποιήσουν ότι τελικά ολόκληρη η Ευρωζώνη βρίσκεται στην ίδια βάρκα οδήγησε τους Ευρωπαίους ηγέτες στη λήψη αντιφατικών, άκαιρων και εν πολλοίς καταστροφικών αποφάσεων όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά συνολικά για την Ευρωζώνη.
Η επιμονή για τιμωρία των Ελλήνων, σε συνδυασμό με θεολογικού τύπου εμμονές περί την οικονομία, οδήγησαν σε φυγή επενδύσεων από την Ευρωζώνη, σε ύφεση το 2012-2013 και σε στασιμότητα έκτοτε. Το δε χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου είναι πλέον μεγαλύτερο από ποτέ.
Σοκ από τη συμφωνία Μέρκελ - Σαρκοζί
Οι σημειώσεις του Γκάιτνερ αποκαλύπτουν και άλλα ενδιαφέροντα και εξίσου σκοτεινά μυστικά. Οπως, για παράδειγμα, ότι στην περιβόητη συνάντηση του G20 στις Κάννες τον Νοέμβριο του 2011 οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσέγγισαν ιδιαιτέρως τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και του ζήτησαν να συνωμοτήσει μαζί τους προκειμένου να ανατρέψουν τον Ιταλό πρωθυπουργό Σίλβιο Μπερλουσκόνι. «Δεν πρέπει να έχουμε αίμα στα χέρια μας», είχε συμβουλέψει τότε ο Γκάιτνερ τον Ομπάμα, και πράγματι ο Αμερικανός ηγέτης είχε απορρίψει το σχέδιο. Η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι κατέρρευσε μερικές ημέρες μετά τις Κάννες. O Γκάιτνερ χαρακτηρίζει «ασύλληπτα λάθος υπολογισμό της ζημίας» που θα προκαλούσε η συμφωνία Μέρκελ - Σαρκοζί στην Ντοβίλ τον Οκτώβριο του 2010. Οι δύο ηγέτες είχαν συμφωνήσει τότε ότι μπορεί να υπάρξει αναδιάρθρωση δημοσίου χρέους χώρας της Ευρωζώνης στο μέλλον. Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρώην υπουργό Οικονομικών, ο Σαρκοζί αποδέχτηκε την απαίτηση της Μέρκελ ώστε να αποφύγει την πρότασή της για δημοσιονομική ένωση. Ο Γκάιτνερ αποκαλύπτει ότι έπαθε «αποπληξία» όταν έμαθε τα νέα και είπε στους Ευρωπαίους ότι οι επενδυτές θα τους εγκαταλείψουν ακόμη πιο γρήγορα.