Τα οστά του Γεωργίου Καραϊσκάκη

Δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Άρθρο», 9 Νοεμβρίου 2014

Τα οστά του Γεωργίου Καραϊσκάκη

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ως γνωστόν, πληγώθηκε το βράδυ της 22ας Απριλίου 1827 στο Φάληρο και περί το μεσονύκτιο μεταφέρθηκε στην Σαλαμίνα, όπου λειτουργούσε πρόχειρο νοσοκομείο, στο οποίο μετ’ ολίγον εξέπνευσε. Ο θάνατός του ήταν μάλλον δολοφονία των αντιπάλων του, αλλά αυτό δεν είναι το θέμα μας εδώ. Ο Καραϊσκάκης, λοιπόν, νεκρός! Μετά τριών ωρών θρηνολογίαν αξιωματικών, στρατιωτών, φίλων, αναπήρων και κυρίως γυναικών, το λείψανό του ετάφη παρά την θύραν του Ιερού Ναού του Αγίου Δημητρίου της Σαλαμίνας και σε απόσταση δύο βημάτων από αυτή. Ο θρήνος ήταν πανελλήνιος. Θρήνησε και η δημοτική μούσα: (4/4/2013) “Τρίτη Τετάρτη θλιβερή Πέφτη φαρμακωμένη, Παρασκευή ξημέρωσε Που να μην είχε φέξει Ο Στρατηγός απέθανε.” Πλησίον του τάφου του Καραϊσκάκη υπήρχαν ακόμη δύο τάφοι Ιερέων του Ναού του Αγίου Δημητρίου. Κανένας από τους τρεις τάφους δεν έφερε όνομα, αλλά ο Ιερέας τους ήξερε και έκανε τα καθιερωμένα μνημόσυνα. Στον τάφο αυτόν τα οστά του Γεωργίου Καραϊσκάκη αναπαύθηκαν για 8 χρόνια ακριβώς. Στις αρχές Απριλίου 1835, δέκα ακριβώς χρόνια μετά, ο Βασιλιάς Όθωνας αποφάσισε να συγκεντρωθούν τα οστά του Καραϊσκάκη και των πεσόντων στη μάχη του Φαλήρου και του Ανάλατου και να ενταφιασθούν σε μνημείο στο Φάληρο, μεταξύ Πειραιώς και Μουνυχίας, στον τόπο που πληγώθηκε ο Στρατηγός (σήμερα Νέο Φάληρο, απέναντι του γηπέδου Καραϊσκάκη, ένθα και η στάση του τραίνου). Η πρώτη προσπάθεια εντοπισμού του τάφου του Καραϊσκάκη, διαδίδεται ότι απέτυχε, διότι οι κάτοικοι της Σαλαμίνας αρνήθηκαν την μεταφορά των οστών του και έγιναν μάλιστα κάποιες αψιμαχίες με τους χωροφύλακες. Λέγεται, επίσης ότι χρησιμοποιήθηκε  και κάποιο τέχνασμα για τον εντοπισμό του τάφου, ότι δηλαδή κάποιος χωροφύλακας ντύθηκε χωριάτης και προσποιήθηκε τον συγγενή του Καραϊσκάκη, που ήρθε για να του κάνει μνημόσυνο. Για τον σκοπό αυτόν Επιτροπή αποτελουμένη από τους Συνταγματάρχες Ν. Κριτζιώτη, Νικήτα Σταματελόπουλο, Βάσο Μαυροβουνιώτη, Γιάννη Μακυρυγιάννη, του Αντισυνταγματάρχες Χριστόδουλο Πέτρου, Δημήτριο Καλλέργη, Σπυρομήλιο και τον αξιωματικό Γεώργιο Βάγια, μετέβη στη Σαλαμίνα για να επιστατήσει στην ανακομιδή των λειψάνων του Καραϊσκάκη και να τα συνοδεύσει μέχρι του ανεγερθέντος μνημείου στο Φάληρο. Παρουσία αυτών, αλλά και των Αρχών της Σαλαμίνας στις 20 Απριλίου 1835 έγινε η ανακομιδή των λειψάνων και την επαύριο, δηλαδή στις 21 Απριλίου 1835, μεταφέρθηκαν με πένθιμη πομπή σε μελανοσκεπή λάρνακα στο λιμάνι του νησιού. Στις 22 Απριλίου 1835 τα οστά μεταφέρθηκαν στο μνημείο στο Φάληρο, στο οποίο με άλλη πομπή είχαν φθάσει εντός 16 μεγάλων κιβωτίων τα οστά των υπέρ της πόλεως πεσόντων, μεταξύ των οποίων και των ηρώων Λάμπρου Βέϊκου, Δράκου, Κουρμούλη, Ιωάννου Νοταρά και άλλων.  Ο Βασιλιάς Όθωνας, η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Χώρας, οι δύο θυγατέρες και ο γιος  του Καραϊσκάκη, οι Πρεσβευτές των ξένων Δυνάμεων και πλήθος λαού, ήταν όλοι παρόντες. Επιτάφιο λόγο εξεφώνησε ο επί των Εξωτερικών Γραμματέας της Επικράτειας Ι. Ρίζος, λιτή δε προσφώνηση έκανε ο Αντισυνταγματάρχης Σπυρομήλιος. Μετά το άνοιγμα της λάρνακας που έφερε τα οστά του Στρατηλάτη, ο Βασιλιάς είπε τα εξής: “ Η απώλεια του ενδοξοτέρου στρατηγού της Ελλάδος θέλει είναι πάντοτε εις εμέ, καθώς και όλους τους Έλληνας, ανάμνησις λυπηρά. Απονέμων την οφειλομένην εις τους υπέρ της ελευθερίας πεσόντας τιμήν, γνωρίζω πόσον χρεωστεί η πατρίς εις τους επιζήσαντας συναγνωνιστάς των”. Στη συνέχεια ο Όθωνας αφαίρεσε από το στήθος του τον Μεγαλόσταυρον του Σωτήρος και με τα ίδια του τα χέρια τον απέθεσε επί των οστών του Καραϊσκάκη! Και είπε: “Αθάνατε Καραϊσκάκη! Επειδή ζώντα δεν σ’ επρόφθασα ίνα σε βραβεύσω πρεπόντως διά τας ηρωϊκάς υπέρ της πατρίδος ανδραγαθίας σου, εις την οποίαν προσέφερες την μεγίστην θυσίαν, χύσας το αίμα σου υπέρ αυτής, τιμώ σήμερον τα λείψανά σου με το οποίον έχω βασιλικότερον βραβείον. Τον Μέγαν Σταυρόν του Τάγματος του Σωτήρος, αφίνων αυτόν διά παντός εις τον υιόν σου εις ανεξάλειπτον μνήμην της προς σε του Έθνους ευγνωμοσύνης”. Στραφείς προς τις κόρες του ο Όθωνας είπε: “Εις σας δε, ω θυγατέρες του Καραϊσκου, πενθούσας μεθ' όλης της Ελλάδος τον θάνατον του αοιδήμου πατρός σας, πατήρ θέλω είμαι εις το εξής εγώ! θέλω προσπαθήσει να σας παρηγορήσω διά την στέρησιν ταύτην, ανακουφίσας την κατάστασίν σας”. Διαβάστηκε τότε το Βασιλικό Διάταγμα της προκίσεως της νεότερης κόρης του Στρατηγού, Πηνελόπης, η οποία είχε ήδη κάνει γάμο με τον Νοταρά (πεντακόσια στρέμματα γης στην Κορινθία και 6.000 δραχμές). Μετά την ρίψη 45 βολών των κανονιών, όσα και τα χρόνια του Στρατάρχη, έληξε η τελετή της κηδείας, των οστών του τεθέντων σε ξεχωριστό τάφο, των δε λοιπών ηρώων πλησίον του. Τα χρόνια διαβήκαν, οι δεκαετίες πέρασαν. Στα χρόνια της Χούντας ο διορισμένος Δήμαρχος του Πειραιά Σκυλίτσης, ανακαίνισε και ανοικοδόμησε εκ βάθρων το μνημείο του Φαλήρου. Παραδίδεται και υποστηρίζεται  μετ’ επιτάσεως ότι από λάθος (μη ενημέρωση του συνεργείου για την ύπαρξη στον χώρο αυτόν των οστών του Καραϊσκάκη και των άλλων ηρώων) όλα τα οστά με άλλα άχρηστα υλικά πετάχθηκαν στην θάλασσα! Τόσο καλά τιμούμε οι νεοέλληνες τους μεγάλους ήρωές μας. Το θέμα αυτό χρήζει ενδελεχούς ερεύνης και μελέτης, πάντως δική μου μικρή προσπάθεια δεν έφερε κάποιο αποτέλεσμα, γιατί επίσημη και σοβαρή απάντηση δεν δίνουν οι αρμόδιοι του Δήμου Πειραιώς. Εν τω μεταξύ, ο ναός του Αγίου Δημητρίου στην Σαλαμίνα προϊόντος του χρόνου επεξετάθη και έτσι ο χώρος του τάφου του Καραϊσκάκη ήταν πλέον εντός του Ναού, άγνωστο όμως πού. Η παράδοση έλεγε ότι ο τότε Ιερέας που παρέδωσε το λείψανο, τεχνηέντως απέκοψε λίγα μικρά οστά από τα άκρα του και τα τοποθέτησε σε μικρή λάρνακα εντός του τάφου του. Στο τέλος της δεκατετίας του 1990 ο Πρωτοπρεσβύτερος του Ναού αυτού ξεκίνησε προσπάθειες ανασκαφής του εσωτερικού χώρου του για την εξεύρεση του τάφου, οι οποίες προσέκρουσαν στη γραφεικρατία των δημοσίων υπηρεσιών (αρχαιολογική υπηρεσία κλπ.). Η επιμονή του όμως και η αγάπη του στον μεγάλο ήρωα έφεραν αποτέλεσμα. Αυθαιρέτως και αυτογνωμόνως έσκαψε εντός του Ναού και ανεύρε τον τάφο, εντός δε αυτού και τα λίγα μικρά οστά, που η παράδοση ήθελε να είναι εκεί. Έκτοτε ο κάθε επισκέπτης μπορεί να δει τον τάφο, που είναι ανοικτός, στην εκκλησία αυτή του Αγίου Δημητρίου Σαλαμίνας. Τον Αύγουστο του έτους 2002 η Άρτα τίμησε το άξιο τέκνο της, με μεγάλη εκδήλωση στην πόλη. Ομιλητές ο γράφων και σύρων τις γραμμές ετούτες, λάτρης του Καραϊσκάκη και ο Πρωτοπρεσβύτερος του Ιερού Ναού του Αγίου Δημητρίου της Σαλαμίνας. Στο τέλος της ομιλίας του ο Ιερέας δακρύων δήλωσε ότι είχε μαζί του δύο από τα λίγα οστά του ήρωα και τα χάριζε στην πατρίδα του. Την άλλη ημέρα οι Αρχές του Νομού και πολλοί απλοί άνθρωποι, μεταβήκαμε στην Σκουληκαριά, την γενέτειρα του Στρατηγού και αφού παρέστημεν στο μνημόσυνο που τέλεσε ο Επίσκοπος Άρτας Ιγνάτιος, εναποθέσαμε τα δύο οστά ακριβώς στο χώρο που γεννήθηκε...

Αυγερινός Ανδρέου