Ο Καθηγητής 1904- 2004
Ο Ευθύμιος Ζολώτας, ένας από τους καλύτερους χρυσοχόους, με κατάστημα επί της τότε εμπορικής οδού Αιόλου προσπάθησε να πείσει τον γιό του, τον Ξενοφώντα, να μάθει την τέχνη του χρυσοχόου προκειμένου να αναλάβει εκείνος την επιχείρηση του αλλά επικράτησε η επιρροή της μάνας του, της Κωνσταντίνας, και ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα. Δεν είχε άδικο να επιμένει γιατί μόλις 24 χρονών πήρε την πρώτη του έδρα στο οικονομικό δίκαιο του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης.
Ακόμα κι όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος του πρότεινε να αναλάβει τη Γενική Γραμματεία του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου, η οποία ιδρύθηκε για τον προγραμματισμό της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας δεν ήθελε να εγκαταλείψει το πανεπιστημιακό του έργο- την μεγάλη αγάπη του. Ο Ξ. Ζολώτας άφησε το στίγμα του ως θεωρητικού της οικονομίας, υποστηρίζοντας ότι η θεωρητική οικονομική πρέπει να έχει σκοπό τη μελέτη των φαινομένων του οικονομικού βίου. Η άποψή του ήταν πάντα ότι η οικονομική επιστήμη μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων και αυτή ακριβώς η θέση αποτελεί παρακαταθήκη για την ελληνική οικονομική σκέψη. Κατά τον Ζολώτα, το κράτος όφειλε να συμπληρώνει την ιδιωτική πρωτοβουλία. Ήταν ο κυριότερος υποστηρικτής της εκβιομηχάνισης της χώρας, καθώς θεωρούσε ότι το μέλλον της Ελλάδας βρισκόταν στη βιομηχανία και κυρίως την εξαγωγική.
Σαν το Μίδα λοιπόν που μετέτρεπε σε χρυσάφι οτιδήποτε άγγιζε έτσι κι ο Ζολώτας στη ζωή του κατέλαβε κορυφαίες θέσεις και αξιώματα σε ελληνικούς και διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς και αναδείχθηκε σε κατευθυντήριο νου της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, ο ίδιος προτιμούσε να τον προσφωνούν «Καθηγητή», καθώς αισθανόταν ότι η ιδιότητα αυτή ήταν ανώτερη από όσες κατείχε κατά τη διάρκεια του βίου του.
Ο Ξ. Ζολώτας είναι ο μακροβιότερος διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας και ισόβιος επίτιμος διοικητής ο οποίος βρέθηκε στο τιμόνι της ως συνδιοικητής (1944-1945) μετά την Απελευθέρωση της Αθήνας και ως διοικητής (1955-1967 και μετά το 1974-1981).
Δεν ξέρω ποιο είναι πιο εντυπωσιακό το ότι ήταν ο μακροβιότερος Διοικητής της Τράπεζας Ελλάδος ή ότι το 1960 ορίστηκε μέλος της Επιτροπής των «Τεσσάρων Σοφών» στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης; Οι τέσσερεις σοφοί ήταν ο Bernard Clapler από τη Γαλλία, ο Randolf Burgess από τη Αμερική, ο Sir Paul Gore-Booth από την Αγγλία και ο Ξενοφών Ζολώτας από την Ελλάδα.
17/3/1960
«I always wished to address this assembly in Greek but I realized that it would all be Greek to all present in this room. I found out, however, that I could make my address in Greek which will still be English to everybody. With your permission Mr. Chairman I shall do it now, using with the exception of articles and prepositions only Greek words», ξεκίνησε ο Ζολώτας την
«Kyrie, it is Zeus' anathema on our epoch for the dynamism of our economies and the heresy of our economic methods and policies that we should agonize between the Scylla of numismatic plethora and the Charybdis of economic anaemia…». Η ομιλία του αυτή είχε διεθνή προβολή και απήχηση λόγω της ιδιαιτερότητας και την επόμενη μέρα ήταν πρωτοσέλιδο στην «Washington Post» και στο «New York Times».
Στα εορταστικά μενού στο σπίτι του συμπεριλαμβανόταν σφυρίδα ποσέ, φραγκόκοτα με μανιτάρια, σουφλέ σοκολάτας, κρασιά από το Κτήμα Βατή και Κατώγι Αβέρωφ. Εικάζω ότι το εορταστικό γεύμα θα τελείωνε με ακριβό κονιάκ και ένα χειροποίητο πούρο της Κούβας. Στο ίδιο πνεύμα ο Ζολώτας παντρεύτηκε το 1958 την Καλλιρρόη, (Λόλα), Ρίτσου − μια από τις Grand Dame των Αθηνών. Η Λόλα ήταν Ελληνικής καταγωγής Αμερικανίδα πολίτης, και ο γάμος τους έγινε από τον Ορθόδοξο Πατριάρχη Ελβετίας στη Λοζάνη. Κατοικούσαν σε νεοκλασικό σπίτι στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου στην Αθήνα.
Μια οικονομία σπατάλης ή deja vu
Το 1977 ως Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, μίλησε στους οικονομικούς συντάκτες του Αθηναϊκού Τύπου με θέμα, «Κατανάλωσις, Επενδύσεις και Νομισματικής Ισορροπία». Μεταξύ άλλων, είπε: «…Τα τελευταία χρόνια διαγράφεται μια τάση υπερκαταναλώσεως με παράλληλη επιβράδυνση των επενδύσεων, ιδίως των επενδύσεων στη μεταποίηση… Παρουσιάζεται σημαντική αύξηση των δαπανών για πολυτελή και ημιπολυτελή αγαθά, ενώ δαπάνες για ορισμένα είδη που θα έπρεπε να θεωρούνται βασικά πήραν τέτοιες διαστάσεις ώστε να μπορούν να χαρακτηριστούν δαπάνες σπατάλης… Αντί να χρησιμοποιούνται περισσότερες αποταμιεύσεις και επενδύσεις στη βιομηχανία και στη γεωργία που συντελούν στην αύξηση του παραγωγικού δυναμικού και του εθνικού προϊόντος, διατίθενται για επενδύσεις σε κατοικίες, που η συμβολή τους στο εθνικό προϊόν είναι περιορισμένη… Εξελισσόμαστε σιγά σιγά σε μια οικονομία σπατάλης που αν δεν επιδιωχθεί η ανάσχεσή της δεν θα μπορέσουμε να αναχαιτίσουμε τον πληθωρισμό και την επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών …».
Ο Κύκλος
Ο Κύκλος είναι το όνομα του περιοδικού που ακόμα και σήμερα εκδίδουν οι υπάλληλοι της Τράπεζας. Επί της διοίκησης Ξενοφώντα Ζολώτα, το 1962 βράβευσε τον λογοτέχνη και υπάλληλο της Τράπεζας Ηλία Βενέζη. (1)
Επί της διοίκησης του Ξενοφώντα Ζολώτα, έφερε ακόμα και την Ελίζαμπεθ Τέιλορ στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο του 1958 για την πρεμιέρα της ταινίας, «Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Ημέρες».
Έφυγε από τη ζωή στις 11 Ιουνίου 2004, σε ηλικία 100 ετών.
Ο Χάρτης του τάφου
Υποσημειώσεις
(1) Ο Βενέζης υπήρξε υπάλληλος στην τράπεζα της Ελλάδας το διάστημα 1930-1957. Δύο χρόνια πριν από την αποχώρησή του, κατόπιν παροτρύνσεως του τότε διοικητή Ξενοφώντα Ζολώτα, συνέγραψε το «Χρονικό της Τραπέζης της Ελλάδος», μια εξιστόρηση της πρώτης 25ετίας της Τράπεζας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ευπρόσδεκτα τα καλοπροαίρετα, ευπρεπή και τεκμηριωμένα σχόλια, γιατί αυτό θεωρώ ελληνικό τρόπο.
Διευκρινίζεται ότι δεν δεσμεύομαι να απαντώ σε όλα τα σχόλια και η παράλειψη απάντησης δεν σημαίνει παραδοχή οποιουδήποτε σχολίου ή άποψης.