Χρώμα ιερατικών αμφίων, σημασία

Συμπερασματικά αναφέρουμε ότι από την όλη έρευνα στις πηγές και στα βοηθήματα προκύπτει ότι το λευκό χρώμα σε αντίθεση με το μαύρο,είναι γενικά το χρώμα της χαράς, της ευτυχίας, της νίκης. Ακόμη και στις περιπτώσεις θλίψεις συναντάμε πλάι στο μαύρο το λευκό όπως π.χ. στην εξόδιο ακολουθία,αλλά όχι ως χρώμα πένθους, θλίψεως, παρά ως έκφραση χαράς που πηγάζει από την ελπίδα της αναστάσεως. Το πένθος είναι μια ανθρώπινη διάσταση του χωρισμού,το υπερβολικό όμως πένθος δεν συντάσσεται με το νόημα που δίδει η χριστιανική διδασκαλία για το μυστήριο του θανάτου,που το θεωρεί ως «κοίμηση», «έξοδο», «μετάσταση» προς τα θυμηδέστερα, ως ανάπαυση.Το λευκό λοιπόν συνυπάρχει με το μαύρο,για να δηλώσει τη χαρά της αθανασίας κατά τον άγιο Κυπριανό, ως απαύγασμα της πίστεως ότι ο Χριστός είναι η ελθούσα Ανάσταση, άρα ο πιστός ζεί πλέον αιώνια και αυτό προβάλλεται με το χρώμα της χαράς,το λευκό, και υπό την έννοια αυτή συναντάται στη νεκρική λατρεία. Εξάλλου στη βυζαντινή τέχνη το λευκό είναι το χρώμα του φωτός, αλλά και της αγνότητας και της καθαρότητας της ψυχής. Μετά το λευκό ακολουθεί σε συχνότητα και προτίμηση το πορφυρό χρώ-μα. Θεωρήθηκε ευγενές και σύμβολο της βασιλικής εξουσίας είτε στη γη είτε στον ουρανό. Στη διάρκεια του βυζαντίου η χρήση της πορφρύρας ήταν κρατικό μονοπώλιο για την οποία υπήρχαν αυστηροί νόμοι. Πληροφορίες για τα ιερά άμφια συναντάμε σποραδικά στα κείμενα της εκκλησιαστικής γραμματείας και στα τυπικά. Τις βρίσκουμε στη Σύνοδο της Λαοδικείας, στη Σύνοδο του Τολέδο. Από τις πηγές προκύπτει ότι το λευκό χρώμα είναι το πολυτιμότερο χρώμα της λατρευτικής ενδυμασίας εκτός της Μ.Τεσσαρακοστής που είναι το πορφυρούν. Το ότι το λευκό αποτελεί το σημαντικότερο χρώμα για την ανατολική εκκλησία είναι εμφανές στη λατρευτική πράξη της.΄Ετσι, όπως ήδη προαναφέρθηκε το χρώμα της ενδυτής είναι πάντα λευκό όλη την περίοδο του έτους εκτός της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Παρεμπιπτόντως αναφέρουμε πως η αλλαγή των ιερών αμφίων των κληρικών και της αγίας Τραπέζης από πένθιμα σε χαρμόσυνα λευκά γίνεται σύμφωνα με τη μαρτυρία των τυπικών το Μεγάλο Σάββατο το πρωί. Επιπλέον τα ιερά άμφια κατά την τέλεση του μυστηρίου του βαπτίσματος είναι πάντα λευκά, επίσης στην εξόδιο ακολουθία, το ίδιο στις χειροτονίες των τριών βαθμών της ιερωσύνης, καθώς και στην ανάγνωση του εωθινού ευαγγελίου. Επιπρόσθετα υπάρχουν δύο είδη ωμοφορίου τα οποία είναι πάντα λευκά: το μεγάλο, που είναι το αρχαιότερο, και το μικρό, το οποίο εμφανίζεται μετά το 17ο αι. Την ίδια περίοδο εμφανίζεται και το μονοκόματο επιτραχήλιο που είναι ξένο προς την παράδοση της εκκλησίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην Βυζαντινή Αυλή επικρατούσε μεγάλη αυστηρότητα στο θέμα των χρωμάτων. Δεν είναι τυχαίο πως το λευκό και το κόκκινο ίσχυαν ως αυτοκρατορικά χρώματα. Ο Αυτοκράτορας ποτέ δεν φορούσε στο πένθος μαύρο χρώμα, παρά λευκό και κίτρινο και πάνω απ’ αυτά φορούσε ένδυμα πορφυρού χρώματος. Είναι βέβαια αξιοπερίεργο πως ένα χρώμα όπως το κόκκινο που είχε υπερισχύσει των υπολοίπων χρωμάτων και ήταν σημαντικό ως αυτοκρατορικό χρώμα κατά το πέρασμα του χρόνου πήρε τον χαρακτήρα ενός χρώματος πένθους για τα ιερά άμφια του κλήρου και της Αγίας Τραπέζης.

Διαβάστε εδώ