Αν η Ελλάδα γίνει Αργεντινή

Δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Άρθρο», Κυριακή 3 Μαΐου 2015

ΝΥΝ: Αν η Ελλάδα γίνει Αργεντινή

O Αργεντινός συγγραφέας Uki Go i γράφει για τα δεινά που πέρασε η χώρα του, συγκρίνοντας την κατάσταση με την Ελλάδα.

Όταν ο πρόεδρος της Αργεντινής Αδόλφο Ροντρίγκες Σαά είπε στο Κογκρέσο πως η χώρα του αναστέλλει τις πληρωμές του εξωτερικού χρέους στις 23 Δεκεμβρίου του 2001, όλοι πήδηξαν από χαρά. Σύντομα άρχισαν να φώναζαν εν χορώ: «Ar-gen-ti-na!». Σήμερα, είναι ηΕλλάδα, με επικεφαλής μία πρόσφατα εκλεγμένη λαϊκιστική κυβέρνηση της αριστεράς, του ΣΥΡΙΖΑ, που προτίθεται να προβεί σε μια παρόμοια δραστικά μονομερή διακήρυξη ανεξαρτησίας από τους ξένους

πιστωτές και τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Οικονομολόγοι όπως ο Nouriel Roubini, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, έχουν από καιρό υποστηρίξει ότι «η Ελλάδα θα πρέπει να χρεοκοπήσει και να εγκαταλείψει το ευρώ», χρησιμοποιώντας «μέτρα σε στυλ Αργεντινής» για την πρόληψη «μιας άτακτης εξόδου». Αντί να πέσει ο ουρανός να την πλακώσει, υποστηρίζουν, η οικονομία της Αργεντινής μόλις επέστρεψε στην ευημερία. Η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμά της. Αλλά ήταν τα χρόνια που ακολούθησαν πραγματικά τόσο ρόδινα για τους ανθρώπους της Αργεντινής;

Η πρώτη ημέρα του μεγάλου πειράματος ήταν πολύ συγκινητική. Ο Ροντρίγκες Σαά επευφημήθηκε στην Γενική Συνομοσπονδία Εργατών της Αργεντινής. «Πιστεύω στην κοινωνική δικαιοσύνη» διακήρυξε ο πρόεδρος, μέσα σε εκστατικές ζητωκραυγές. «Πιστεύω στο επαναστατικό πάθος της Μαρία Εύα Ντουάρτε ντε Περόν». Ο πρόεδρος επικαλέστηκε την Εβίτα, την ανεπίσημη αγία των «descamisados» της Αργεντινής, για να αποστασιοποιηθεί από το σοκαριστικό δόγμα της ελεύθερης αγοράς του Περονιστή προκατόχου του με τη Ferrari, Κάρλος Μένεμ, ο οποίος ήταν πρόεδρος από το 1989 έως το 1999. Ο Μένεμ ιδιωτικοποίησε κρατικά περιουσιακά στοιχεία και απελευθέρωσε την εργατική νομοθεσία, αλλά απέτυχε να τοποθετήσει οποιοδήποτε κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας κάτω από το αυξανόμενο στρατό των ανέργων, όταν ήρθε η ύφεση.

Μέχρι το 2001, το έθνος είχε παγιδευτεί σε ένα οδυνηρό χωνευτήρι ύφεσης και πληθωρισμού. Για τον Ροντρίγκες Σαά η υπαναχώρηση από ένα φαινομενικά ανυπέρβλητο εξωτερικό χρέος φάνηκε μια πολύ καλύτερη ιδέα από τη μείωση μισθών και επιδομάτων των εργαζομένων. Κάλεσε επίσης τους Αργεντινούς με μια επαναστατική κραυγή ανεξαρτησίας να βγουν από τους όρους που επιβάλλονταν από τους ξένους δανειστές.

Η αίσθηση του θριάμβου ήταν βραχύβια. Μια εβδομάδα μετά την ανακοίνωση της χρεοκοπίας, ο Ροντρίγκες Σαά παραιτήθηκε. Σύντομα, η Αργεντινή έπεσε σε εφιαλτικό χάος.

Η οικονομική δραστηριότητα είχε παραλύσει, οι τιμές στα σούπερ μάρκετ πήγαν στα ύψη και οι φαρμακευτικές εταιρείες απέσυραν τα προϊόντα τους, καθώς το πέσο έχασε τα τρία τέταρτα της αξίας του έναντι του δολαρίου. Με τις ιδιωτικές ιατρικές ασφαλιστικές εταιρείες ουσιαστικά χρεοκοπημένες και το δημόσιο σύστημα υγείας στο χείλος της κατάρρευσης, απολύτως αναγκαία φάρμακα για τον καρκίνο, τον ιόHIV και καρδιακές παθήσεις σύντομα είχαν ελλείψεις. Η ινσουλίνη για περίπου 300.000 διαβητικούς της χώρας εξαφανίστηκε από τα ράφια των φαρμακείων.

Με την οικονομία σε ελεύθερη πτώση, περίπου ο μισός πληθυσμός της χώρας ήταν κάτω από το όριο της φτώχειας. Η μεσαία τάξη της χώρας ξεχύθηκε στους δρόμους κατά χιλιάδες, χτυπώντας κατσαρόλες και τηγάνια, και απηχώντας την κοινωνική κατάρρευση της Αργεντινής. «Από ‘δω και στο εξής, θα κοιμάμαι με μια κατσαρόλα κάτω από το κρεβάτι μου» είπε μια γυναίκα με υπερηφάνεια, διακηρύσσοντας τη δέσμευσή της στο κίνημα διαμαρτυρίας.

Η έλλειψη ρευστότητας στις τράπεζες είχε ήδη αναγκάσει την στερημένη από πόρους κυβέρνηση να εφαρμόσει τα πιο δρακόντεια οικονομικά μέτρα στην ιστορία της Αργεντινής. Καταθετικοί λογαριασμοί συνολικού ύψους 66 δις δολ. πάγωσαν σε ολόκληρη τη χώρα. Οι καταθέτες άρχισαν να διαμαρτύρονται στις τράπεζες. Ένας άνδρας πήγε σε μια τράπεζα με μία ράβδο δυναμίτη, απαιτώντας τις αποταμιεύσεις του για να πληρώσει τα ιατρικά έξοδα για την σοβαρά άρρωστη σύζυγό του. Σύντομα, οι περισσότερες τράπεζες της Αργεντινής είχαν οχυρωθεί με χοντρά ξύλινα πάνελ, στα οποία οι καταθέτες χτυπούσαν οργισμένοι τις κατσαρόλες και τα τηγάνια τους.

Οι πλούσιοι Αργεντινοί μπορούσαν να ξεφύγουν από τους περιορισμούς. Στα πίσω δωμάτια, οι κάτοχοι των μεγάλων λογαριασμών ήταν σε θέση να αποσύρουν ανεπίσημα χιλιάδες δολάρια τη φορά, ή ακόμα και να προστατεύσουν τις αποταμιεύσεις τους στέλνοντάς τες στο εξωτερικό, μέσω μιας αυξανόμενης μαύρης αγοράς.

Για τους υπόλοιπους, ξεφύτρωσαν εκατοντάδες κέντρα ανταλλαγής προϊόντων σε όλη τη χώρα. Μερικά είχαν το μέγεθος εμπορικών κέντρων και δημιουργήθηκαν σε εγκαταλελειμμένα εργοστάσια. Χιλιάδες απελπισμένοι Αργεντινοί χωρίς μετρητά συνέρρεαν σε αυτά. Ένα άνοιξε απέναντι από το Άλτο Παλέρμο, ένα από τα πιο μοδάτα εμπορικά κέντρα που χτίστηκαν κατά τη διάρκεια της ελεύθερης αγοράς της δεκαετίας του '90. Σε αυτοσχέδιους πάγκους, ανταλλάσσαν κουρέματα με συνεδρίες ψυχανάλυσης, μηλόπιτες με ρούχα. Μέχρι τις αρχές του 2002, το δίκτυο των κέντρων αριθμούσε δεκάδες χιλιάδες σκυθρωπά μέλη. Όταν η προσφορά των πέσος στέρεψε λόγω του παγώματος των τραπεζικών καταθέσεων, μερικά από τα μεγαλύτερα κέντρα ανταλλαγής άρχισαν να τυπώνουν το δικό τους νόμισμα, το crédito.

Τελικά, η Αργεντινή ανάκαμψε. Μέχρι το 2004, η οικονομία άνθησε και πάλι κάτω από ένα νέο Πεορνιστή πρόεδρο, τον Νέστορ Κίρχνερ, ο οποίος κοίταζε απευθείας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και εφάρμοσε το δικό του εμπορικό σήμα οικονομικής κοινής λογικής.

Μπορεί οι ιστορικοί να αποφασίσουν κατά πόσο η συντριβή οφείλεταιστην προκλητική χρεοκοπία της Αργεντινής και κατά πόσο στην ανεύθυνη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων της ελεύθερης αγοράς της εποχής Μένεμ. Αλλά το τίμημα της χρεοκοπίας ήταν σκληρό για αυτούς που έχασαν τα πάντα, οι περισσότεροι από τους οποίους ανήκαν στην κατώτερη μεσαία τάξη, που δεν είχαν τους πόρους για να επιβιώσουν από το πάγωμα των τραπεζικών αναλήψεων. Πολλές οικογένειες που ξέμεναν από μετρητά αναγκάστηκαν να πουλήσουν τα σπίτια τους σε εξευτελιστικές τιμές σε όσους ήταν σε καλύτερη θέση και εξακολουθούσαν να έχουν πρόσβαση σε έτοιμα χρήματα.

Οι Έλληνες καλά θα κάνουν να συνειδητοποιήσουν τι μπορεί να ακολουθήσει αν στηρίξουν μια χρεοκοπία υπό τον ΣΥΡΙΖΑ και φύγουν από την ευρωζώνη. Μπορεί να υποστηρίζουν τον πρωθυπουργό ΑλέξηΤσίπρα σήμερα. Αύριο όμως μπορεί να χτυπάνε τις κατσαρόλες τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

nytimes.com