Η 25η Μαρτίου ως μυητική εορτή

Η 25^η Μαρτίου ως μυητική εορτή

ΕΛΛΗΝΙΟΝ ΗΜΑΡ

[Μαρία Παπαευσταθίου-Ασημακοπούλου]

          Οι εθνικοί εορτασμοί, αποδεκτοί από το σύνολο των πολιτών και δικαιωμένοι από τον ίδιο τον χρόνο, αποτελούν τα ιστορικά αξιώματα ενός Λαού και ενός Έθνους. Γιατί δεν είναι τυχαίο που στην Ελληνική Αρχαιότητα η Μνημοσύνη ήταν η παναρχαία μήτρα όλων των Μουσών.

          Χωρίς ιστορική μνήμη οι Λαοί χάνονται. Για να υπάρξει και λειτουργήσει απρόσκοπτα η μνήμη ενός Έθνους απαιτείται η παρουσία των παιδιών της Ήρας, δηλαδή των Ηρώων.

          Οι ήρωες είναι τα παιδιά των γαλαξιακών οριζόντων γιατί οι Γαλαξίες, σύμφωνα με την περίφημη Ελληνική Μυθοπλασία, έγιναν από το γάλα της Ήρας και αυτή η εικονοπλασία είναι εξαιρετικά σημαντική. Επισημαίνει ότι οι αληθινοί ήρωες εισπνέουν την απεραντοσύνη, γι’ αυτό είναι εξοικειωμένοι με τον αόρατο κόσμο και με τον θάνατο και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο και δεν φοβούνται.

          Οι Έλληνες ήρωες έχουν αναδυθεί από τους πελασγικούς πόντους, τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, από μυθικές αετόμορφες βουνοκορφές, από τις ίδιες τις πέτρες του Δευκαλίωνος, δηλαδή τις ανώνυμες λαϊκές μήτρες, όπως ο μεγάλος ήρως Καραϊσκάκης.

          Κι αλήθεια, οι αείζωοι επαναστατικοί ποταμοί του 1921 προέρχονται απ’ όλες τις μεριές της Ελληνικής Γης και από όλα τα στρώματα του Ελληνικού σώματος. Προέρχονται ακόμα από την ευρύτερη επικράτεια του αποδήμου Ελληνισμού για να αποδείξουν ότι η αληθινή Ελλάδα δεν είναι μόνο διαχρονική αλλά και διαχωρική και ότι το μύρο της Ελληνικότητος φυλάσσεται αείχρονο στις ψυχές των απανταχού της γης Ελλήνων.

          Η Ελλάδα, χώρα επιστημόνων, Σοφών και Ηρώων, έδωσε πάντοτε δείγματα ανθρωπίλνης υπερβάσεως. Απέδειξε ότι οι ηρωικές ψυχές μπορούν ν’ ανυψώνουν την θνητή καθημερινότητα όλο πλησιέστερα προς το Θείο.

          Ο αείφλογος νόστος των αποδήμων απέδειξε και τότε, το 1921, όπως πάντα, όπως και σήμερα αν χρειασθεί, ότι η ψυχή των Ελλήνων μπορεί να θυσιάσει τα πάντα για την σωτηρία της Πατρίδος. Αυτό είναι μία πρόσθετη απόδειξη της ιστορικής μας συνεχείας. Γιατί όταν οι αρχαίοι Έλληνες άποικοι βάφτιζαν τα ποτάμια και τις πόλεις της νέας πατρίδος τους με τα ονόματα της Μητρικής τους Γής, υπάκουαν σε μία παναρχαία νομοτέλεια και ανάγκη της Ελληνικής ψυχής. Στον Ένα, τον Άριστο Οιωνό: στην άμυνα για την διαιώνιση της Πατρίδος.

          Η έννοια της Πατρίδος είναι τάξεως ψυχολογικής, ηθικής, συνειδησιακής, σημαντικής και γεωγραφικής. Είναι το ίδιο αίμα, η ίδια γλώσσα, οι ίδιοι ναοί, οι ίδιοι τάφοι των προγόνων. Γίνεται ποτέ να σβήσουν όλ’ αυτά; Να υποστούν διεύρυνση ναι, αλλά να μηδενοποιηθούν, αποκλείεται. Γιατί τότε μηδενοποιείται όλη η ανθρώπινη πεμπτουσιακή ύπαρξη και ο άνθρωπος γίνεται παρωδία και σκιά ανθρώπου.

          Σκεφθείτε τον Παρθενώνα, αυτό το ονειρικό Άνθος της μετρικής, αισθητικής και σημαντικής τελειότητος, αποθήκη των Τούρκων, μπαρουταποθήκη, όπως τον είχαν καταντήσει. Αυτό και μόνο φθάνει για μια έντιμη και πολιτισμένη συνείδηση να εξεγερθεί κι ευτυχώς υπήρχαν πολλές φωτισμένες συνειδήσεις που επαναστάτησαν.

          Έτσι, αποτελεί ιδιαιτερότητα της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1921 η πολυδύναμη εκπροσώπηση του ηρωικού της Πανθέου. Οι ήρωες στρατολογήθηκαν από όλες τις τάξεις, τις γωνιές και τα στρώματα του Ελληνικού Σώματος.

          Από τις ανώνυμες λαϊκές μήτρες των χωριών, των πεδιάδων, των βουνών, των νησιών μας.

          Από τους εμπόρους, ντόπιους και αποδήμους. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι από αυτήν την τάξη ξεκίνησε η Φιλική Εταιρεία με τον Τσακάλωφ, Σκουφά και Ξάνθο.

          Από τις πριγκηπικές οικογένειες των Υψηλάντηδων και του Λόρδου Βύρωνος που απέδειξε με το μεσολογγίτικο θάνατό του τον Ελληνισμό του.

          Από τους επιστήμονες, τον Ρήγα Φεραίο, τον Κοραή και άλλους. Από τους διπλωμάτες, με πρώτο τον αδικοχαμένο άξιο κυβερνήτη της Ελλάδος Καποδίστρια.

          Έτσι, το ιερό οστεοφυλάκιο των Ελλήνων ηρώων είναι τροφοδοτημένο από πολυδύναμες, πολύτροπες και πολύχρωμες πρωθύλες που αναγκάζουν τον αμερόληπτο ιστορικό να καταλήξει στο συμπέρασμα πως, όπως μπροστά στον Θάνατο, έτσι και μπροστά στην Ελευθερία, όλες οι ανθρωποποίητες διακρίσεις μηδενοποιούνται και πώς το μόνο που βαραίνει στην ζυγαριά του Μίνωα, του Αιακού και του Ραδάμανθυ, δηλαδή για την Ουράνια Δικαιοσύνη, είναι το Ψυχικόν Πύρ, το Αείζωον.

          Αυτό το αναλίσκον πυρ των Ελλήνων ηρώων το έχουν γνωρίσει καλά οι αιώνιοι εχθροί της φυλής μας, οι Τούρκοι. Έτσι, τώρα που η ιταμότητά τους, μαζί με τις χαλεπές διεθνείς αλλά και ελληνικές συγκυρίες, τους οδήγησαν να κατέχουν το μισό νησί της Κυπρίας Αφροδίτης και να απειλούν τον πανάρχαιο ελληνικό χώρο του Αιγαίου, οφείλουν να ξέρουν ότι:

          Εμείς οι Έλληνες δεν γιορτάζουμε τυπικά και συμβολικά κάθε χρόνο την Ιερή μας Επανάσταση του ’21. Αλλά, κάθε χρόνο, ανανεώνουμε τους όρκους στους Ήρωές μας και στα ιερά Σύμβολά τους, στην Σημαία και το Σπαθί, ότι δεν θα αφήσουμε ποτέ, η Γή των Ηρώων, των Αγίων και των Σοφών να μολυνθεί από βάρβαρα χνώτα!

          Κάθε επέτειο της 25^ης Μαρτίου οφείλουν όλοι οι Έλληνες, σε όποια γωνιά της γης κι αν βρίσκονται, να μεταλαμβάνουν των Αχράντων Μυστηρίων του Ηρωισμού και της Θυσίας των επωνύμων και ανωνύμων αγωνιστών που προσέφεραν το δισκοπότηρο της καρδιάς τους, ώστε να υπερπληρωθεί ο κρατήρας του νεωτέρου Έθνους μας.

          Τέτοιες σημαντικές ημερομηνίες η εθνική αυτογνωσία επιτυγχάνεται με την ανάμνηση όπως εδίδασκε για την γνώση ο Σωκράτης. Και αυτή η πλατωνική συνιστώσα, η ανάμνηση, αποδίδεται στα νεοελληνικά με μια εξ’ ίσου δυνατή και ωραία λέξη: την θύμηση.

          Η θύμηση παράγεται από την ομηρική λέξη θυμός, που θα πει ψυχή. Θυμάμαι, συνεπώς, σημαίνει ότι διατηρώ επαφή με τις δυνάμεις της ψυχής. Η ψυχή όμως είναι η μεγάλη μητέρα όλων των ηρώων, γι’ αυτό και αποκαλούνται ψυχωμένοι.

          Ευλαβική ανάμνηση του ’21, συνεπώς σημαίνει πως ακολουθούμε την «Ιερά Οδό» της θύμησης για να λάβουμε εθνική πλέον μύηση από την πυράκτωση των γενναίων ψυχών που μας κατέστησαν ελεύθερους. Και η κορυφαία νεοελληνική επέτειος είναι και πρέπει να παραμείνει μια αληθινή μυητική διαδικασία στην φλεγόμενη κάμινο των εθνικών μας ιδεοπλασιών. Γιατί η Μητέρα Ελλάδα με το ένα χέρι της λικνίζει τον καρδιαίο Διόνυσο και με το άλλο τον ροπαλοφόρο Ηρακλή.

          Υπάρχουν ελάχιστες στην Γη χώρες με ειδοποιητικότητα να γεννούν σοφούς. Τα παιδιά όμως της Ελλάδος αν με το ένα χέρει γράφουν σοφά τυλιγάδια, με το άλλο κρατούν σπαθί γις τους ποικιλώνυμους εχθρούς.

          Γι’ αυτό κάθε επέτειο της μεγαλύτερης νεοελληνικής εποποιίας είναι επιβεβλημένο να θυμόμαστε τις πανάρχαιες ηρωικές μας ρίζες που έθρεψαν το πολύχυμο δένδρο της Ελευθερίας μας.

          Και είναι επιτακτική ανάγκη να πνέει ο άνεμος του ηρωισμού στην ζωή για να σαρώσει τον μικρό νου, την μικρή βλέψη και την κοντόθωρη ενασχόληση. Η Ελλάδα άλλωστε δίδαξε πάντοτε τα παιδιά της το αλφάβητο του ηρωισμού:

          Στην Ελληνική Μυθολογία ο Άρης ήταν παιδί της Ήρας, δηλαδή ήρωας. Και μ’ αυτή την σοφή μυθοπλασία οι Έλληνες ήθελαν να επισημάνουν ότι ο πόλεμος δικαιώνεται όταν δίδει την εντολή η Μητέρα Ήρα που δεν είναι άλλη από την Ψυχή.

          Το περίφημο Δελφικό Μαντείο θέλοντας να εξάρει τον εξαγνιστικό ρόλο του ηρωισμού όχι μόνο είχε κατονομάσει «Ηραίο» ένα δελφικό μήνα αλλά είχε καθιερώσει σε κάθε εννεαετή κύκλο, όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, «Ηρωίδα Εορτή».

          Από την απαρχή της ζωής του γένους μας οι Έλληνες απεκάλεσαν ήρωες όσους προσέφεραν μεγάλες ευεργεσίες στο Έθνος. Οι Ήρωες ήσαν «Αρχηγέτες» και «Οικιστές», όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, και λατρεύονταν με εορτές και θυσίες. Τόσο δε τιμούσαν τους ήρωες που από το όνομά τους βαφτίζονταν φυλές και πόλεις.

          Έτσι, από τον ήρωα Ηρακλή από τον οποίο κατάγονται όλοι οι ήρωες και από τους άθλους του έχουν ονοματοποιηθεί όχι μόνο χώροι και πόλεις της μητροπολιτικής Ελλάδος, όπως το Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά και οι εσχατιές της Εσπερίας όπου οι Ηράκλειες Στήλες αποτελούσαν τον φάρο της Ευρώπης.

          Η ψυχολογική και κοινωνική δύναμη του ηρωισμού είχε κατανοηθεί τόσο ρηξικέλευθα από τους Έλληνες ώστε δεν υπάρχει μεγάλος στοχαστής να μη εκθειάζει τον ηρωισμό.

          Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αποκαλεί τους ήρωες «ημιθέων γένος ανδρών».

          Ο Ησίοδος στο «Έργα και Ημέραι» μιλάει για «όλβιους ήρωες» που ο Δίας τους έδωσε για κατοικία τις νήσους των Μακάρων.

          Ο Πίνδαρος στο «Νέμεα ΙΙΙ» αποφαίνεται: «Ήρως Θεός».

          Ο Πλάτων στον «Κρατύλο» βάζει τον Σωκράτη να διδάσκει τον Ερμογένη:

          Σωκράτης: Δεν γνωρίζεις ότι είναι ημίθεοι οι ήρωες;

          Ερμογένης: Πώς δηλαδή;

          Σωκράτης: Γιατί όλοι οι ήρωες έχουν γεννηθεί από ένωση θεού και θνητής ή θνητού και θεάς.

          Στο τελευταίο του έργο, του «Νόμους», ο θείος Πλάτων επανέρχεται για να μας πει ότι γιορτές και θυσίες έχουν θεσπίσει για τους ήρωες τα ιερά μαντεία των Δελφών και Δωδώνης και ότι κανένας άνθρωπος με νου δεν θα τολμήσει να θίξει όσα εκείνα εθέσπισαν.

          «...ουδείς επιχειρήσει κινείν, νουν έχων».

          Η ηρωογονία λοιπόν της Ελλάδος και πανάρχαια είναι και πανταχού παρούσα.

          Έτσι, εξηγείται η συνύπαρξη στην ηρωική εποποιία του ’21 εξευγενισμένων και σπουδασμένων μορφών, όπως των Υψηλάντηδων και του Καποδίστρια με τους σκληροτράχηλους «τουρκοφάγους» αγωνιστές, όπως ο Ανδρούτσος, ο Νικηταράς, ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και άλλοι.

          Φαίνεται πως υπάρχουν αόρατοι αγωγοί της ψυχής που συναδελφώνουν στα ψυχογενή πεδία τον αρχηγέτη της Τραγωδίας Αισχύλο με τον απαίδευτο, κυριολεκτικά απελέκητο στα γράμματα, Μακρυγιάννη.

          Έτσι ο Αισχύλος παραμέρισε την ποιητική του διάσταση και λάξευσε στο μνήμα του στο Πυροφόρειο Γέλας της Σικελίας ως πεμπτουσία της γήινης συνεισφοράς του ότι πολέμησε στον Μαραθώνα τους Πέρσες με μεγάλο ηρωισμό:

          «Αλκμήν δε ευδόκιμον Μαραθώνιον Άλσος αν είποι και βαθυχαιτίης Μήδος επιστάμενος».

          [Για την μεγάλη μου ανδρεία θα σας πει το Μαραθώνιο άλσος και ο μακρυμάλλης Μήδος που την γνώρισε καλά].

          Να είσαι Αισχύλος, να έχεις δώσει την κορυφαία τραγική γραφή που γνώρισε η ανθρώπινη νοόσφαιρα και αποχαιρετώντας στο τέλος του βίου σου τους θνητούς να θυμίζεις ότι υπήρξες ήρωας πολεμώντας τους Πέρσες στον Μαραθώνα, σημαίνει να διδάσκεις ότι η υπεράσπιση της μεγάλης Πατρίδος που είναι η Ελληνική αποτελεί την μεγαλύτεερη προσφορά στην ανθρωπότητα.

          Γιατί χωρίς Ελλάδα ελεύθερη δεν θα υπήρχε ούτε Παρθενών ούτε Πλάτων ούτε η πλειάδα των μεγαλοφυών που με το φως της σκέψεώς τους διέλυσαν τα σκοτάδια της αγνοίας. Χωρίς Ελλάδα ελεύθερη δεν θα υπήρχε Αναγέννηση και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός.

          Γι’ αυτό ο μεγάλος Αισχύλος προτίμησε λίγο πριν πάει να συναντήσει τον Μίνωα, τον Αιακό και τον Ραδάμανθυ να γράψει στο μάρμαρο: πολέμησα για την πατρίδα σμίγοντας έτσι με τον Μακρυγιάννη που κι εκείνος γράφει: «Απάνω στην Αλήθεια μου πεθαίνω».

          Εννέα χρόνια κράτησε ο ηρωικός Αγώνας του Ελληνικού Λαού: Από τότε που ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρος Υψηλάντης κυκλοφόρησε στο Ιάσιο της Μολδαβίας την αγωνιστική του προκήρυξη «Η ώρα ήλθεν, ώ άνδρες Έλληνες» μέχρι τον Φεβρουάριο του 1830, όταν οι αντιπρόσωποι των τριών συμμαχικών Δυνάμεων υπέγραψαν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου για την ίδρυση του Ανεξαρτήτου Ελληνικού Κράτους.

          Εννέα υπήρξαν οι Μούσες των Ελλήνων και χρειάσθηκε η συνεισφορά όλων για να κατακτηθεί η ακριβοπληρωμένη λευτεριά μας. Γιατί ποιός μπορεί να αρνηθεί ότι η Τερψιχόρη εγκαταλείποντας τις πλαγιές του Ολύμπου και του Κιθαιρώνα ντύθηκε και αυτή την Ζαλογγίτικη φορεσιά της και χόρεψε τον ηρωικό χορό μαζί με τις Ελληνίδες μανάδες;

          Ποιός μπορεί να ισχυρισθεί ότι δεν ήταν παρούσα η Ερατώ με τον ένθεο ζήλο που εμπνέει και που τον επιδεικνύουν μόνο γνήσιοι ασκητές και γνήσιοι επαναστάτες;

          Ποιός μπορεί να αρνηθεί ότι η Τραγωδία που εκπροσωπεί η Μελπομένη δεν έγραψε περίλαμπρες σελίδες;

          Οι μεγάλες στιγμές της Ελληνικής ιστορίας δεν γράφτηκαν ποτέ από φορείς ταπεινών και ιδιοτελών κινήτρων. Γράφτηκαν όταν η Αριθμοκίνητη Ψυχή (όπως την αποκαλούν οι Πυθαγόρειοι) αψήφησε τους ποσοτικούς αριθμούς γιατί γνώριζε την άρρητη δυναμικότητα των ολίγων μπροστά στην δυσκίνητη πολλαπλότητα.

          Γιατί, τί θα μπορούσε να υποκινήσει τους Έλληνες εμπόρους της Φιλικής Εταιρείας με τον εξασφαλισμένο οπωσδήποτε επιούσιο; Τί θα μπορούσε να συνεπάρει τον Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Καποδίστρια να θυσιάσει την περίλαμπρη θέση του στον βωμό της Πατρίδας; Ποια τυπική λογική του 2+2=4 θα μπορούσε να ευφλογίσει τον στρατηγό και υπασπιστή του Τσάρου, Αλέξανδρο Υψηλάντη, να εγκαταλείψει την καριέρα του για να οδηγηθεί, σαν ελάφι της Αρτέμιδος, στο αιματόβρεχτο θυσιαστήριο της ιερής Πατρίδος;

          Καμμιά εξωτερική επιβολή, καμμιά αυταρχικότητα δεν μπορεί να δώσει αυτά τα θαυμαστά αποτελέσματα. Το Ιστορικό Κάλεσμα είναι μαγνητικής προελεύσεως, σημαίνει έξοδο από το εγώ, υπέρβαση όλων των μικροτήτων, ιδεοφόρο Μύηση. Και πραγματικά αυτή ακριβώς την λέξη των Καβειρίων και των Ελευσινίων μυστηρίων, την λέξη Μύηση, χρησιμοποιούσαν οι Φιλικοί για τους χρισμένους «Υπέρ Πίστεως και Πατρίδος» όπως ακριβώς έλεγαν και έγραφαν.

          Έχει θεμελιακή σημασία να κατανοήσουμε τα βαθύτερα κίνητρα εκείνων που θυσιάστηκαν για να μας προσφέρουν μιά ελεύθερη πατρίδα.

          Τί λόγο είχαν να πρωτοστατήσουν σ’ ένα επικινδυνωδέστατο εγχείρημα, για τους ίδιους και τις οικογένειές τους, οι απόδημοι Έλληνες, αν τα κίνητρα δεν ήσαν ψυχογενή, ευρύθωρα και εθνικά;

          Τί λόγο είχε ο Λόρδος Βύρων να αφήσει την κοινωνική του θέση, την άνεση, την ποίησή του για να σβήσει στην αγκαλιά της λιμνοθάλασσας και της Ελλάδος, αν δεν την θεωρούσε πνευματική του Μητέρα;

          Τα ίδια τα δημοτικά μας τραγούδια, αυτές οι ανώνυμες αλλά αδιάψευστες λαϊκές μαρτυρίες, επιβεβαιώνουν την αλήθεια: «Βασίλη κάτσε φρόνιμα, να γίνης νοικοκύρης» λέει η ανώνυμη μητέρα, εκπρόσωπος της οικογενειακής σωφροσύνης και η απάντηση κάθε κλεφτόπουλου με το στόμα του Βασίλη είναι πασίγνωστη: «Δεν μπορώ μάνα, δεν μπορώ τους Τούρκους να δουλεύω».

          Η Ελληνικότατη αυτή απάντηση του μικρού κλεφτόπουλου που πήγαινεσε βέβαιο θάνατο, το διασυνδέει, μέσω των τηλεγραμμών της Ιστορίας, κατ’ ευθείαν με τον Λεωνίδα πως αν εγκατέλειπε την χωρίς ελπίδα επιτυχίας αντίστασή του θα τον έχριζε μονάρχη όλης της Ελλάδος. Κι ο Λεωνίδας έδωσε τότε την ίδια κατά βάθος απάντηση με το μικρό κλεφτόπουλο: «ει τα καλά του βίου γιγνώσκοις απέστης αν της των αλλοτρίων επιθυμίας. Εμοί δε κρείσσων ο υπέρ της Ελλάδος θάνατος του μοναρχείν των ομοφύλων» [αν γνώριζες τα αγαθά της ζωής δεν θα επιθυμούσες τα αγαθά άλλων. Όσο για μένα είναι προτιμότερο να πεθάνω υπέρ της Ελλάδος παρά να γίνω μονάρχης της ομοφύλων μου].

          Να τώρα και η απάντηση του Καποδίστρια προς την Αυτοκράτειρα της Ρωσίας όταν προσπαθούσε να τον αποτρέψει να κατέβει στην Ελλάδα, εκφράζοντας φόβους για την ζωή του: «Κυρία, εάν εγώ αρνηθώ και η Ελλάς καταπέση, τί θα ειπούν περί εμού; Ιδού ο άνθρωπος ο οποίος ηδύνατο να την σώση και ο οποίος επροτίμησεν επιφανή θέσιν εις την Ρωσίαν παρά να βοηθήση την πατρίδα του η οποία και εχάθη. Άλλωστε, Κυρία μου, καθώς αφιέρωσα την νεότητά μου εις την υπηρεσίαν του ενδόξου ευεργέτου μου, μακαρίτου υιού της αυτοκρατορικής μεγαλειότητός σας, ομοίως δύναμαι κάλλιστα να προσφέρω εις την Ελλάδα θυσίαν το γηραλέον μου σώμα»

          Και το προσέφερε! Προσέφερε την ζωή του απαράλλαχτα σαν το μικρό κλεφτόπουλο, με μια βασική διαφορά, είχε πέσι από Ελληνικό χέρι!

          Αυτή η ντροπή της φυλής μας που αφήνει στην μέση έναν Παρθενώνα, για να βάψει τα χέρια που λάξεψαν αγάλματα της ζωφόρου με αδελφικό αίμα.

          Όμως, ακόμα και μ’ όλες τις αντιφάσεις της, η ψυχαγκάλη της Πατρίδος είναι αναντικατάστατη για κάθε Έλληνα.

          Έτσι, η πανστρατιά των ηρώων του ’21 σχηματίσθηκε απ’ όλα ανεξαιρέτως τα κοινωνικά στρώματα:

          Από τους ανώνυμους λαϊκούς αγωνιστές που με μυριάδες θυσίες έτρεξαν στο σάλπισμα της σταυρωμένης Πατρίδος.

          Τους διανοούμενους που άφησαν τους διαλογιστικούς τους εφησυχασμούς και την απομόνωση για να θέσουν την μάχιμη πένα τους στην μεγάλη Υπηρεσία της Αγωνιζόμενης Πατρίδος.

          Τους απόδημους Έλληνες που από το Βουκουρέστι, την Κωνσταντινούπολη, την Αίγυπτο, την Ρωσία και οπουδήποτε αλλού είχαν συγκεντρωθεί, ενίσχυσαν με όλες τους τις δυνάμεις το μαχόμενο Γένος τους. Οι απόδημοι αυτοί Έλληνες δίδαξαν πως η προσφορά χρημάτων για χάρη υψηλοτέρων ιδανικών ανοίγει τις πύλες της ψυχής και της ευρύτερης συνείδησης.

          Η ίδια εξ άλλου η Ελληνική αρχαιότητα ήθελε τον Θεό Ερμή ως θεό του Εμπορίου, επονομαζόμενο Κερδώο Ερμή και ταυτόχρονα Αγγελιαφόρο των Θεών και Ψυχοπομπό. Με αυτό δίδασκαν ότι η ίδια δύναμη, ο ίδιος «θεός» που στρέφεται προς τα κάτω, μπορεί να στραφεί και προς τα πάνω.

          Την ύψιστη αυτή διδαχή, σφραγισμένη και υπογεγραμμένη με το αίμα τους, μας στέλνουν, κάθε Μάρτιο οι ήρωες του ’21.

          Η ιαχή τους «Ελευθερία ή Θάνατος» προσφέρει την αυθεντική ερμηνεία των ψυχικών του κινήτρων. Αυτές οι δύο λέξεις ισοζυγιάζονταν στην συνειδησιακή και ιστορική ζυγαριά του σκλαβωμένου Ελληνισμού επί 4 ολόκληρους αιώνες. Ώσπου η ζυγαριά τίναξε στον αέρα τον θάνατο.

          Ώσπου το μπαρούτι και τα βόλια λάλησαν σε βουνά και ρεματιές.

          Ώσπου τα ποιητικά αηδόνια Ρήγας, Κάλβος, Σολωμός άρχισαν τους αγωνιστικούς ύμνους τους.

          Ώσπου ο μεγάλος Ρώσος ποιητής Πούσκιν, βροντοφώναξε με την συνοδεία της λύρας του: «Εμπρός Ελλάδα Επαναστάτισσα!».

          Ώσπου, τέλος, για ν’ αναφερθούμε ενδεικτικά σ’ ένα μόνον αγωνιστή, ο Γιάννης Μακρυγιάννης, με το σπαθί στο ένα χέρει και την αποκαλυπτική πένα του στο άλλο, να γράψει εκείνες τις λαξευμένες υποθήκες στα κιονόκρανα της φυλετικής μας μνήμης: «Γιατί εγίναμε πουλιά και πια στο τσόφλι δε χωράμε» και «όλοι μαζί ελευθερώσαμε την Πατρίδα».

          Έτσι, έπειτα από εάν πολύμαχο, πολύμοχθο και πολυώδυνο εννεαετή κύκλο, η περιπόθητη λευτεριά ήλθε και πάλι στα ιερά Πατρικά μας χώματα.

          Αποδεικνύοντας ότι η Ψυχή του Ανθρώπου, αυτή η αιθερόεσσα Κρήνη, χρειάζεται το Ουράνιο Τόξο των Ιδανικών για να προσφερθεί.

          Χρειάζεται την επίσκεψη των Προγονικών Ίσκιων για να ενθαρρυνθεί.

          Χρειάζεται την ευλογία της Εθνικής Κατήχησης για να συνεπαρθεί.

          Χρειάζεται τις Χάριτες και τις Μοίρες για να εκστασιασθεί.

          Χρειάζεται το Κηρύκειο Ραβδί του Ερμή για να βγει από το χελώνειο περίβλημα της καθημερινότητος και να μετατραπεί σε επτάχορδο λυρικό θάμβος.

          Χρειάζονται, τέλος, και τα απολλώνεια βέλη των ραγιάδων προγόνων μας, που το 1921 έρριξαν κατάστηθα στον πύθωνα του τουρκικού ζυγού με την ηρωική ιαχή «η Ελλάδα η Στάχτη».

          Στην συνηθισμένη ζωή οι ήρωες είναι σπάνιοι αφού στην καθημερινότητα όλα συμβάλλουν σ’ έναν αντιηρωισμό. Ηρωικές πράξεις, και μάλιστα ομαδικές, είναι προνόμιο ιδιαιτέρων καιρών που μπορούν ν’ αποσπάσουν τον άνθρωπο από το συνηθισμένο επίπεδο διαβιώσεως. Και στην εποποιία του ’21 έλαβαν μέρος και πρωτοστάτησαν πλούσιοι και φτωχοί, αγράμματοι και σπουδασμένοι, λαϊκοί και κληρικοί. Κι αυτή είναι μια από τις σπουδαιότερες διδαχές της Ελληνικής Επαναστάσεως: Η ομαδική δηλαδή έξοδος από την σκλαβιά που λέγεται ατομικό συμφέρον, μικρόψυχη ιδιοτέλεια και διαιρετότητα.

          Κι εμείς και τα παιδιά μας έχουμε ανάγκη από τα διδάγματα αυτά του ηρωισμού και της ανιδιοτέλειας που μας έδωσε το ’21.

          Αυτό όμως σημαίνει ότι εμείς θα πρέπει να βιώνουμε σε κάποιο τουλάχιστον βαθμό τις αρετές αυτές. Διαφορετικά τί νόημα έχει να προβαίνουμε σε εορτασμούς που αναφέρονται σε έργα μεγαλοψυχίας να εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε μεγαλόψυχοι; Και η μεγαλοψυχία δεν νοείται χωρίς Ενότητα και Εθνική Ομοψυχία.

          Όταν ο Εθνικός μας ποιητής λέει ότι η Ελευθερία βγήκε από τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά, επισημαίνει μιά ιστορική αλήθεια και ένα βιοφυλετικό γεγονός. Γιατί έπρεπε πραγματικά οι σκληροτράχηλοι αγωνιστές του ’21 να κομίζουν την Ελευθερία στα ίδια τα κύτταρά τους, μέσα στα «κόκκαλά τους» για να την αναζητήσουν με τόσο πάθος και τέτοια ομαδική αδιαλλαξία.

          Αν πρόκειται εορτασμοί σαν αυτόν της 25^ης Μαρτίου ν’ αναδυθούν από τις τυπικές συμβατότητες και να προσλάβουν το συμβολικό και σημαντικό βάρος που αληθινά τους αξίζει, πρέπι να αφυπνισθεί μέσα στον καθένα μας η αρχέγονη Ελληνική ψυχή.

          Γιατί από την πανάρχαια μήτρα της αείζωης Ελληνικής ψυχής αντλούσαν την διάπυρη ανδρεία τους οι σκληροτράχηλοι ήρωες του ’21. Την ψυχή αυτή που την κυοφόρησαν μέσα στην νύχτα του χρόνου οι Κάβειροι και οι Σαοί, ο Δάρδανος, ο Κάδμος και ο Ορφέας για να αναδυθεί μέσα από τον Όμηρο και τον Αισχύλο, μέσα από Μαραθώνες και Θερμοπύλες στους Ιάμβους και Αναπαίστους των Καριοφυλιών του ’21, στους χορούς του Ζαλόγγου, στους κανονιοβολισμούς του Μεσολογγίου, στους επινίκιους ύμνους της Αγίας Λαύρας.

          Στο θησαυροφυλάκιο της ατομικής και εθνικής μας μνήμης παρελαύνουν ευλαβικές μορφές μοναδικού θάρρους, αγωνιστικότητος και αυτοθυσίας. Γιατί η Ελλάδα απέδειξε μέσα στους περιτελλόμενους κύκλους του χρόνου ότι ξέρει να γεννά το μύρο των μύρων αυτής της Γής: Ήρωες.

          Το 1821, για την ανάσταση του Γένους, άλλοι έδωσαν όλα τους τα υπάρχοντα, άλλοι όλη τους την ζωή.

          Η επισήμανση όμως του θριάμβου και της ηρωικής πνοής των αγωνιστών του ’21 δεν πρέπει να μας κάνει να παραβλέψουμε ότι η Αχίλλειος πτέρνα τους υπήρξε πάντοτε η διχόνοια που τους εστέρησε τους καρπούς των μόχθων και των θυσιών τους. Τόσο εμείς όσο και τα παιδιά μας πρέπει να διδαχθούμε πολλά απ’ αυτά τους τα παθήματα γιατί η Ελληνική φυλή δεν έπαψε ποτέ να κινδυνεύει από τον πανάρχαιο αυτόν εχθρό.

          Με την διχόνοια των Ελλήνων Αρχηγών που σε καιρό εκστρατείας έφθειραν ο ένας τον άλλο, αρχίζει την ποιητική του εξιστόρηση ο μεγάλος Όμηρος.

          Η διχόνοια δηλητηρίασε τον Σωκράτη, εξόρισε τον Αισχύλο, τον Αριστείδη, τον Αναξαγόρα, για να μείνουμε μόνο στους αρχαίους. Ανέκαθεν όσοι ήθελαν το κακό της φυλής της διχόνοια υπέθαλπαν και σ’ αυτήν εστήριζαν τις εθνοκτόνες προσδοκίες τους.

          Τα δισκοπότηρα είναι γεμάτα από το αίμα του Ανδρούτσου, του Καραϊσκάκη, του Κολοκοτρώνη, του Μακρυγιάννη, του Καποδίστρια. Είναι το αθάνατο κρασί του ’21. Ας πίωμε εξ αυτού πάντες και ας διατηρήσουμε την εθνική μας ομοψυχία για να μην ανοίξουν ποτέ πιά οι αδελφοκτόνοι κρουνοί.

          ΖΗΤΩ Η ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΑΣ!