Όταν οι ιδέες και οι αρετές της ψυχής συγχέονται με το βόλεμα της καθημερινότητας

Δημοσίευμα της εφημερίδας  Κυριακάτικη Δημοκρατία 16/03/2014

Του Παναγιώτη Λιάκου

Το φυσικό φαινόμενο του πολέμου

«Η πτώση των επαναστατημένων Αγγέλων». Έργο του αναγεννησιακού Φλαμανδού ζωγράφου Pieter Bruegel του Πρεσβύτερου. Ολοκληρώθηκε το 1562 και εκτίθεται στο Βασιλικό Μουσείο των Καλών Τεχνών του Βελγίου, στις Βρυξέλλες.

«Πόλεμος πάντων μεν πατήρ έστι, πάντων δε βασιλεύς, και τους μεν θεούς έδειξε τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε τους δε ελευθέρους».
Ηράκλειτος, Fragmenta, απόφθεγμα 53, στ. 1-3

Τι ήθελε να πει ο ποιητής; Το προφανές. Όλα είναι πόλεμος. Η συνθήκη της αναμέτρησης, της έριδας, της αντιπαράθεσης, του ανταγωνισμού, της άμιλλας, της σύγκρουσης, της θυσίας, της υπέρβασης εαυτού και αλλήλων, δεν έχει φύγει ποτέ από την κοινωνία, τη φύση και τον κτιστό κόσμο. Ακόμα και με θεολογικούς όρους, οι χθόνιες, υποχθόνιες και καταχθόνιες δυνάμεις διεξάγουν διαρκώς σφοδρές μάχες εναντίων των ουρανίων στρατιών του...
αγαθού. Το τρόπαιο είναι οι αθάνατες ψυχές που έχουν βρει προσωρινά καταφύγιο σε θνητά σώματα. Η ειρήνη είναι μια παραίσθηση. Μια ουτοπία. Δεν υπάρχει εκτός. Μόνον εντός. Στον έσω κόσμο των αληθώς φωτισμένων προσώπων. Εκεί, η γαλήνη είναι αδιατάρακτη και παγιωμένη. Όπως η πληρότητα του Θεού. Για όλα τα υπόλοιπα υπάρχει ο πόλεμος, ο οποίος είναι σκληρός αλλά αλάνθαστος κριτής. Άλλους τους ορίζει θεούς, άλλους ανθρώπους, άλλους δούλους και άλλους ελεύθερους. Ο πόλεμος είναι, υπό την οπτική της φυσικής επιστήμης, η ενέργεια που παράγεται από την κίνηση. Δίχως κίνηση, όπως μας υπενθυμίζει πάλι ο Ηράκλειτος στο απόφθεγμα 125 «και ο κυκεών διίσταται (μη) κινούμενος». Κυκεών ήταν ένα ρόφημα των αρχαίων Ελλήνων το οποίο για να ετοιμαστεί έπρεπε να ανακινηθεί και περιείχε μέλι, κριθάλευρο, τρίμματα από κατσικίσιο τυρί και αρωματικά βότανα. Απαντάται για πρώτη φορά στην ελληνική γραμματεία στην Ιλιάδα (ΧΙ, 638-641). Ακόμα κι αυτό το δυναμωτικό ρόφημα, όταν δεν το αναδεύει εκείνος που θα το πιει, διαλύεται. Τα συστατικά του κατακάθονται και χάνει την ευεργετική ισχύ του.

Ειρηνολαγνεία

Στον πολιτισμό της Δύσης, η οποία για έναν σύνθετο λόγο αποφάσισε να παρακμάσει, η έννοια του πολέμου έχει συκοφαντηθεί, έχει ταυτιστεί με την αδικοπραξία και την άσκοπη αιματοχυσία. Το εκπαιδευτικό σύστημα που απλώνει τον ιστό του από τα δημοτικά σχολεία των ΗΠΑ μέχρι τις πανεπιστημιακές έδρες της Ελλάδας ειδικεύεται στην διασπορά των ιδεών της άνευ όρων παράδοσης ως προϋπόθεση ειρήνης και ακμής. Η ανάλυση των σφριγηλών, ολοζώντανων και αρμονικών ιδεών της μαχητικής στάσης απέναντι στη ζωή και την ανθρώπινη μοίρα προσφέρεται σαν μυστικό αντίδωρο στους γόνους όσων απαρτίζουν την εκάστοτε ελίτ. Οι υπόλοιποι ποτίζονται με το παραισθησιογόνο της πολιτικής ορθότητας και μιας στρεβλής εκδοχής της δημοκρατίας. Στις συνειδήσεις των μαζών επιδιώκεται να χαραχθεί με ανεξίτηλα γράμματα η ιδεολογία του δούλου. Η ρίψη της ασπίδας ως μέσον για την αποφυγή της περιπέτειας της ελευθερίας. Η συναίνεση με τις απαιτήσεις των επιβούλων κάθε λαού και κάθε προσώπου. Η φρονιμάδα έχει ταυτιστεί με τη δειλία και η σύνεση με την προδοσία – σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο. Η αποφυγή των προβλημάτων και της ρήξης, τους μόνους που ευνοεί είναι εκείνους που προκαλούν τα προβλήματα και φοβούνται τη ρήξη.

Ελληνικός κυκεών

Η Ελλάδα δεν έχει βρεθεί στη δίνη του υφεσιακού κυκλώνα λόγω κάποιας ένοπλης σύρραξης. Επισήμως, δεν συμμετέχουμε σε πόλεμο από την εποχή της... Κορέας! 64 χρόνια επιφανειακής ειρήνης – μια και η εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο δεν έχει χαρακτηριστεί από το ψευδεπίγραφο κράτος ως ελληνοτουρκικός πόλεμος. Η πατρίδα, όμως, επί δεκαετίες βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση. Οι πολίτες δεν το κατάλαβαν έγκαιρα και έχασαν επειδή δεν συμμετείχαν σε καμία μάχη. Ήταν ο πόλεμος που κήρυξαν οι ελληνόφωνοι τοποτηρητές των ξένων δυνάμεων προς τον λαό και το έθνος. Αποκοίμισαν συνειδήσεις με σαθρά κηρύγματα νεφελωδών ιδεών. Ξεκούρδισαν γενιές νέων με τόνους ναρκωτικών ουσιών και απίσχανση του ιδεολογικού και ιστορικού οπλοστασίου, στο οποίο ο Ελληνισμός δεν έχει ταίρι σε ισχύ και αξία.
Ο κυκεών που μας δυνάμωνε, διίσταται και αυτό φαίνεται σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας. Η κίνηση που τον διατηρούσε σε καλή κατάσταση, σταμάτησε και η σήψη καταλαμβάνει μεγάλο χώρο της επικράτειάς μας.
Αποστολή κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου που βιώνει ιστορικά και ρεαλιστικά την αποστολή του είναι η κήρυξη πολέμου προς το καθεστώς της παρακμής. Ακόμα κι αν γευτεί αρχικά ο ίδιος το πικρό ποτήρι της ήττας η συνέχεια θα δικαιώσει την απόφασή του. Η ενέργεια που θα παραχθεί κάποιους θα ανακηρύξει ανθρώπους, κάποιους δούλους και κάποιους άλλους ελεύθερους. Αν και ποτέ δεν μπορούμε (σύμφωνα με τον Ηράκλειτο) να κολυμπήσουμε δύο φορές στον ίδιο ποταμό (επειδή δεν θα ξαναβρούμε ποτέ τα ίδια νερά), ο ρους του πολέμου είναι διαχρονικός.