Όταν οι προδότες και οι ανεγκέφαλοι λείπουν

Α' - Επιμνημοσύνη του Ελληνικού Έθνους

Ὕψωμα 731: Οἱ Θερμοπύλες ποὺ δὲν ἔπεσαν 

Στις αρχές Μαρτίου 1941, ο ίδιος ο Μπενίτο Μουσολίνι έφτασε στην Αλβανία για να παρακολουθήσει από κοντά τις επιχειρήσεις. Κύριος στόχος, η διάσπαση του μετώπου σε μια γραμμή έξι χιλιομέτρων, από την Γκλάβα στο Μπούμπεσι. Την επιχείρηση είχε αναλάβει το όγδοο ιταλικό σώμα στρατού, που έριξε στη μάχη τέσσερις μεραρχίες και δυο τάγματα μελανοχιτώνων, κρατώντας άλλες δύο σε εφεδρεία. Απέναντι τους, η πρώτη ελληνική μεραρχία που πολεμούσε συνεχώς από την αρχή της εκστρατείας. Η πολυδιαφημισμένη «Εαρινή Επίθεση» των Ιταλών ξέσπασε στις 9 του Μάρτη του 1941 σε όλη τη γραμμή του μετώπου. Στις 26 του Μάρτη ο απολογισμός ήταν τραγικό. Δώδεκα ιταλικές μεραρχίες με άφθονα εφόδια είχαν ριχτεί σε έξι καταπονημένες ελληνικές και δεν πήραν ούτε σπιθαμή εδάφους.

Μεγάλη συμβολή στον Β' ΠΠ είχε η χώρα μας. Πιο γνωστή στο ευρύ κοινό η Ελληνο-ιταλική σύγκρουση στην Πίνδο, η Μάχη των Οχυρών της Γραμμής Μεταξά και η Μάχη της Κρήτης. Ένα περιστατικό ηρωικό από το ελληνο-αλβανικό μέτωπο που δεν είναι τόσο πολύ γνωστό, διαδραματίστηκε κατά την διάρκεια της «Εαρινής Επίθεσης» των Ιταλών στο Ύψωμα 731.

Το εν λόγω ύψωμα (υψόμετρο 731 μ.) βρίσκεται περί τα 20 χλμ. βόρεια της Κλεισούρας. Ήταν ένα από τα ισχυρότερα ερείσματα που κατέλαβε ο Ελληνικός Στρατός κατά τους χειμερινούς αγώνες, που προηγήθηκαν, κλειδί της όλης τοποθεσίας, στον κεντρικό τομέα της Αλβανίας. Η παραμονή σε ελληνικά χέρια του υψώματος αυτού καταδίκαζε κάθε προσπάθεια των Ιταλών. Η αρχή της ιταλικής επίθεσης έγινε νωρίς το πρωί της 9ης Μαρτίου, με σφοδρή δράση του πυροβολικού με όλμους και αεροπορικό βομβαρδισμό των ελληνικών θέσεων.

Ένας τιτάνιος αγώνας διεξήχθη. Στο ύψωμα 731, καθώς και στα γειτονικά υψώματα, πολέμησαν οι άνδρες του 5ου Συντάγματος της I Μεραρχίας πού κατάγονταν κυρίως από την Καρδίτσα και τα Τρίκαλα. Στο διάστημα από 9 έως 11 Μαρτίου 1941, πενήντα Τρικαλινοί θυσιάστηκαν ηρωικά, υπερασπιζόμενοι το ύψωμα. Η τρίτη μέρα βρίσκει το 5° σύνταγμα Τρικάλων να έχει 586 άνδρες νεκρούς και τραυματίες, περίπου την μισή του δύναμη. (Απολογισμός της μάχης για τους Ιταλούς 1.000 νεκροί και 3.000 τραυματίες και για τους Έλληνες 145 νεκροί και 400 τραυματίες.) 

Η τιτανομαχία του Υψώματος 731

 

Γράφει ο Δημήτρης Κωνσταντάρας- Σταθαράς: «Ελέγαμε: ένα Μαραθώνα ακόμα! Ελέγαμε: μια Σαλαμίνα ακόμα! Ελέγαμε: ακόμα ένα Εικοσιένα! Και ήρτες τέλος Συ Μητέρα-Μέρα…» Το ηρωικό έπος του 1940-41 τα έχει όλα, όσα διασαλπίζει με τη στεντόρεια φωνή του ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός. Από τα βαθιά χαράματα της 28ης Οκτωβρίου 1940 μέχρι τον Απρίλιο του 1941 διαδραματίστηκαν επικά γεγονότα, που προκαλούν τη συγκίνηση και το θαυμασμό μας. Εμείς οι νεότεροι τα διαβάζουμε στην Ιστορία. Η προηγούμενη όμως γενιά τα έζησε ενεργά και τα έγραψε με ιδρώτα και αίμα πάνω στα βουνά της Βορείου Ηπείρου και της Αλβανίας. Το 731 αναδείχθηκε και Μαραθώνας και Σαλαμίνα και Εικοσιένα!» (ΑΡΧΕΙΟ Δ.Γ. ΚΑΣΛΑΣ, «ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940-41 - Ο τιτάνιος αγώνας στο ύψωμα 731 μέσα από το ημερολόγιο του Ταξίαρχου Δημήτρη Κασλά», 15-2-2008.)

Η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών γράφει: «Επί 7 ημέρες, ως τις 15 Μαρτίου η μεραρχία δοκιμάστηκε σκληρά, αλλά απέκρουσε τα κύματα των επιτιθέμενων αντιπάλων. Οι επιθέσεις και αντεπιθέσεις άρχιζαν με πυκνό κανονιοβολισμό που κατέσκαβε τα υψώματα, για να καταλήξουν σε συμπλοκές, όπου το λόγο είχαν η χειροβομβίδα και η λόγχη. Το ύψωμα 731, μεταξύ Αώου και Άψου, έμεινε θρυλικό. Ως τις 19 Μαρτίου, μετά από σχετική τριήμερη ανάπαυλα, οι Ιταλοί εξαπέλυσαν κατά του υψώματος 731 όχι λιγότερες από 18 επιθέσεις. Το «731», όπως έμεινε γνωστό στην πολεμική ιστορία και των δύο αντιπάλων, υπήρξε ίσως ένα από τα πιο αιματοβαμμένα υψώματα ολόκληρου του παγκοσμίου πολέμου». (ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. 1978, τόμος ΙΕ, σελ.441-442).

Ο λογοτέχνης και ακαδημαϊκός Άγγελος Τερζάκης, πολεμιστής του 1940, γράφει: «Ξημερώνει η 10 Μαρτίου 1941 ,ημέρα Δευτέρα, και το πυροβολικό του Καβαλλέρο ξαναρχίζει. Ξαναρχίζει από την Τρεμπεσίνα, με πείσμα διπλό, γιατί η πρώτη μέρα χάθηκε κι αυτό είναι άσχημο για μιαν επίθεση, που πρέπει να το πετύχει στις πρώτες ώρες της.

Το κανονίδι τώρα απλώνεται ανατολικά, στο 731. Είναι τέτοιο που μόνο με τους θρυλικούς βομβαρδισμούς του Βερντέν, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορεί να παραβληθεί. Τ' ακούει και ζαρώνει περίτρομη η ψυχή του ανθρώπου. Τα ελληνικά πυρά της έκοψαν την ορμή, ως που το μεσημέρι οι Ιταλοί ενισχυμένοι με νέες δυνάμεις, ξανάρχισαν, όμως, το πεζικό κατόρθωσε με μόνα τα δικά του να σπάσει το πρώτο κύμα του εχθρού. Στις 6 τ' απόγεμα οι Ιταλοί άνοιγαν μεγάλη φωτιά κατά του 731. Χύμηξαν ύστερα με ταυτόχρονη προσπάθεια να το υπερκεράσουν από τη δημοσιά, ενώ έπιαναν και να βομβαρδίζουν την Τρεμπεσίνα. Είταν η έβδομη επίθεσή τους για το 731. Το ύψωμα έμπαινε πια, ζωσμένο με φλόγες στο θρύλο» (Άγγελος Τερζάκης, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΟΠΟΙΪΑ 1940-1941, Αθήναι 1964, σελ.177-178). 

-

Ο τιτάνιος αγώνας στο ύψωμα 731 μέσα από το ημερολόγιο του Ταξίαρχου Δημήτρη Κασλά

 

Στο προσωπικό χειρόγραφο ημερολόγιο του Ταγματάρχη (τότε) Δημητρίου Κασλά, από το Πουρί Ζαγοράς, Διοικητή του ΙΙ (2ου) Τάγματος του 5ου Συντάγματος Τρικάλων, που με τους στρατιώτες του υπερασπίστηκε το ύψωμα 731, αναφέρει:

«(Ημέρα πρώτη: Κυριακή 9η Μαρτίου 1941, «έναρξις της επιθέσεως»)

(Πρωινές ώρες): Την 06:30 ώραν ήρξατο τρομακτικόν και καταιγιστικόν πυρ του εχθρικού Πυροβολικού και όλμων. Η πρώτη ομοβροντία μιας βαρέως Πυροβολαρχίας ερρίφθη ακριβώς την 06:30 ώραν επί του υψώματος 731, όπου ο Σταθμός Διοικήσεώς μου ήτο το σύνθημα της ενάρξεως της βολής.

Ο βομβαρδισμός συνεχίζεται με αυξάνουσαν έντασιν. Σμήνη αεροπλάνων ρίπτουν συνεχώς τα φορτία των επί των υψωμάτων 731 και 717. Το ύψωμα 731, όπου το Τάγμα μου, σείεται συνεχώς, σκόνη, φωτιά και καπνός, η ατμόσφαιρα είναι βαρειά, δύσκολα αναπνέει κανείς από τα αέρια των εκρήξεων, κόλασις πυρός, μας περιβάλλαν καπνοί και αι φλόγες, δεν ημπορούμε να διακρίνουμε τι γίνεται εις απόστασιν 10 μέτρων. Το ύψωμα 731 ήτο δασωμένον με δέντρα ύψους 4-5 μέτρων, εντός διώρου έμεινε γυμνόν. Τα συρματοπλέγματά μας κατεστράφησαν, τα χαρακώματα ισοπεδώθηκαν, οι στρατιώται καλύπτονται εις τας οπάς των οβίδων και αγωνίζονται απεγνωσμένα να επανορθώσουν τας ζημίας, ιδίως να προστατεύσουν τα πολυβόλα και οπλοπολυβόλα από την καταστροφήν, από τις πέτρες και χώματα που εγείροντο από τας εκρήξεις. Τα υπάρχοντα επί του υψώματος 731 δύο πυροβόλα των 6,5 και αντιαρματικός ουλαμός των 37 κατεστράφησαν ολοτελώς.

Περί την 07:30 ώραν κατόρθωσα να επικοινωνήσω τηλεγραφικώς δια λίγα λεπτά με τον Συνταγματάρχην Κετσέαν, επίσης μετά του Διοικητού του Συγκροτήματος Συνταγματάρχου Γεωργούλα Ν., οι οποίοι αγωνιούσαν να πληροφορηθούν την κατάστασίν μας. Με ερώτησαν εάν οι άνδρες του Τάγματος κρατούν τας θέσεις των, τους απάντησα ότι οι Λόχοι ευρίσκονται εις τας θέσεις των. Μου διεβίβασεν την εξής Διαταγήν γραπτήν: «Επί των θέσεών σας θ' αμυνθήτε μέχρις εσχάτων, Η Πατρίς, η Ανωτάτη Διοίκησις απαιτεί να κρατήσητε ψηλά την τιμήν των όπλων.».

...Του απήντησα: οτιδήποτε και αν συμβή δεν θα εγκαταλείψωμεν το 731 και έχω πεποίθησιν ότι δεν θα περάσουν οι Ιταλοί.

Περί την 8ην ώραν το Πυροβολικόν του εχθρού ήρχισε να επιμηκύνη την βολήν του εις τα μετόπισθεν του Τάγματος και την 08:30 έπαυσεν την βολήν του επί των υψωμάτων 731 και 717. ΄Ητο φανερόν πλέον ότι θα ήρχιζεν η επίθεσις των Ιταλών. Διέταξα τους Λόχους να ετοιμάσουν τα αυτόματα και να μη βάλουν από μεγάλας αποστάσεις, παρά μόνον όταν οι Ιταλοί θα έφθαναν εις ωρισμένα σημεία του εδάφους που υπεδείχθησαν επί τόπου εις απόστασιν περίπου 200 μέτρων.

Περί την 09:30 ώραν οι Ιταλοί χρησιμοποιούντες τας δεξιά του 5ου Λόχου βαθείας γραμμάς πλησιάζουν επικινδύνως και προσεγγίζουν τα κατεστραμμένα συρματοπλέγματα. Αρχίζει πλέον ο αγών διά της χειροβομβίδος. Οι Ιταλοί δοκιμάζουν με τρόμον και φωνάς τα καταστρεπτικά αποτελέσματα των αμυντικών μας χειροβομβίδων.

(Μεσημέρι): Την μεσημβρίαν προσπαθούν οι Ιταλοί να επαναλάβουν την επίθεσίν των, αλλά ευθύς ως αναπτύσσονται καθηλούνται και διασκορπίζονται από το Πυροβολικό και τα Πολυβόλα μας.

(Απόγευμα): Το απόγευμα και ενώ μέχρι της στιγμής εκείνης τα εχθρικά πυρά είχον αραιωθή, εκσπά και νέα επίθεσις μετά σφοδρού βομβαρδισμού, εφ' ολοκλήρου του τομέως της Ι Μεραρχίας και ανασκάπτεται πάλιν το έδαφος από το πυροβολικόν και τας βόμβας αεροπλάνων. Οι στρατιώται περιμένουν να πλησιάσουν τα εχθρικά τμήματα πεζικού, τα παραλαμβάνουν με τα αυτόματα και τα αποδεκατίζουν με επιτυχείς ριπές και όταν ο εχθρός χρησιμοποιή τας βαθείας γραμμάς και προσεγγίζει τα χαρακώματα, επιτίθενται διά της χειροβομβίδος και της λόγχης.

Οι Ιταλοί όμως δεν παραιτούνται. Δοκιμάζουν διά μία ακόμα φοράν, προτού νυκτώση, να διασπάσουν τας γραμμάς μας επί του υψώματος 731.Και η προσπάθεια αυτή αποκρούεται σε σοβαροτάτας απωλείας.

(Βράδυ): Η νύκτα μας βρίσκει όλους εξηντλημένους σωματικώς. Είμεθα όλη την ημέραν νηστικοί. Εν τούτοις κανείς δεν θέλει να φάγη. Έχουμε άφθονο κονιάκ. Οι Λόχοι δεν ζητούν ψωμί αλλά χειροβομβίδας αμυντικάς και σκαπανικά εργαλεία. Καθ' όλην την νύκτα οι ημιονηγοί του Τάγματος, οι αφανείς αυτοί ήρωες επηγαινοερχόνταν εις τον σταθμόν εφοδιασμού διά να μας φέρουν εκατοντάδας φορτίων χειροβομβίδων, πυρομαχικών και λοιπών εφοδίων.

(Ημέρα δεύτερη: Δευτέρα 10 Μαρτίου 1941).

(Πρωινές ώρες): «Την 7ην πρωινήν ήρχισε πάλιν το ιταλικόν πυροβολικόν. Εις τας 9 ώρα αρχίζει η Ιταλική επίθεσις. Αυτήν την ημέραν κατευθύνεται προς το αριστερόν μας διά να υπερφαλαγγίσουν το 731 εκ του αριστερού. Οι Ιταλοί κινούνται με μυρίας προφυλάξεις, τους καταλαμβάνει πρώτον το Πυροβολικόν μας και τους αποδεκατίζει. Το Πυροβολικόν των Ιταλών προσπαθεί να υποστηρίζει την κινουμένην φάλαγγα. Οι Ιταλοί προχωρούν κατά διαδοχικά κύματα με προφανή σκοπόν να καταλάβουν οπωσδήποτε το 731, χωρίς να λαμβάνουν υπ' όψιν τας απωλείας των. Οι Ιταλοί φθάνουν εις απόστασιν από 50-100 μ. από την γραμμήν αντιστάσεως. Διά να εξαπατήσουν τους στρατιώτας μας υψώνουν λευκά μανδίλια, προς στιγμήν υπέθεσαν ότι επρόκειτο να παραδοθούν. Αντελήφθην εκ πρώτης στιγμής ότι επρόκειτο περί απάτης. Επενέβην αμέσως, διέταξα έντασιν των πυρών διά χεροβομβίδων και τοπικήν αντεπίθεσιν. Οι Στρατιώται κραυγάζοντες την περίφημον πολεμικήν ιαχήν «αέρα» διά της λόγχης και των χειροβομβίδων αιφνιδιάζουν τους Ιταλούς, οι οποίοι αρχίζουν να τρέχουν προς τα οπίσω, μεταβαλόντες την υποχώρησίν των εις πανικόβλητον φυγήν. Η επίθεσις των συνετρίβη.

(Μεσημέρι): Ολίγον προ της μεσημβρίας διεξάγεται νέα προσπάθεια εις το ίδιο σημείον παρά Ιταλών κατόπιν πάλιν προπαρασκευής διά σφοδρού βομβαρδισμού και η επίθεσις αύτη συνετρίβη προ του ακαμάτου ηρωισμού των Λόχων, διά της λόγχης, μέχρι την 12:30 ώραν τρέπομεν εις νέαν άτακτον φυγήν τους Ιταλούς.

(Απόγευμα): ... Εις τας 06:30 αρχίζει βομβαρδισμός επί των υψωμάτων 731 και 717 και μετ' ολίγον νέα επίθεσις των Ιταλών και κατά των δύο πλευρών του υψώματος 731, δηλαδή εναντίον και των δύο Λόχων μου. Και η επίθεσις αυτή απεκρούσθη με βαρυτάτας απωλείας διά τον εχθρόν.

(Βράδυ): Προς το εσπέρας νομίζουν ότι θα κλονίσουν το ηθικόν των στρατιωτών μας, ρίπτουν δι' αεροπλάνων χιλιάδας προκηρύξεις, καλούν τους στρατιώτας μας να ρίψουν τα όπλα και να σπεύσουν να παραδοθούν. Αι προκηρύξεις αυταί μόνον γέλωτας προσέφερον εις τους ηρωικούς οπλίτας.

Και η δευτέρα ημέρα της επιθέσεως έκλεισε με την απόλυτον διατήρησιν των θέσεών μας επί του υψώματος 731, καθώς επίσης και το δεξιά μου ΙΙΙ Τάγμα επί του υψώματος 717.»

Η «Εαρινή Επίθεση» των Ιταλών απέτυχε. Ο Μουσολίνι έφυγε ταπεινωμένος. Το ύψωμα 731 έγινε δόξα και το όνομά του γράφτηκε στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη: «731».

Πηγές:
+ ΑΡΧΕΙΟ Δ.Γ. ΚΑΣΛΑΣ, «ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940-41 - Ο τιτάνιος αγώνας στο ύψωμα 731 μέσα από το ημερολόγιο του Ταξίαρχου Δημήτρη Κασλά», 15-2-2008.
+ Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων, Οδοιπορικό στο Ύψωμα 731, 17-3-2008.
+ asxetos.gr, «Το Ύψωμα 731 (Οι άγνωστες Θερμοπύλες του 1940)», 28-10-2008.

Τὸ 5ο Σύνταγμα Πεζικοῦ Τρικάλων ποὺ ντρόπιασε τὸν Μουσολίνι

(ΑΡΧΕΙΟ Δ.Γ. ΚΑΣΛΑΣ, «ΕΡΕΥΝΑ: Το 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων που ντρόπιασε τον Μουσολίνι!», 15-2-2008)

Στοιχεία που παρουσίασε σε διάλεξη του Φ.Ι.Λ.Ο.Σ. ο Ιωάννης Μυτιληναίος για την τιτανομαχία στο Ύψωμα 731.

Επιμέλεια αφιερώματος: Αποστόλης Ζώης

Μοναδικό φαινόμενο ηρωϊσμού και αυταπάρνησης αποτελεί η απόκρουση της εαρινής ιταλικής επίθεσης από 9 έως 25 Μαρτίου 1941, από το 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων στην τιτανομαχία του Υψώματος 731, σύμφωνα με όσα επεσήμανε σε διάλεξη η οποία πραγματοποιήθηκε στα Τρίκαλα στις 4 Μαρτίου 2000 με οργανωτή τον Φ.Ι.Λ.Ο.Σ. ο Ιωάννης Μυτιληναίος, προσθέτοντας ο ίδιος πως ο αγώνας αυτός μόνο με τη μάχη του Μαραθώνα θα μπορούσε να συγκριθεί....

Ο Ιωάννης Μυτιληναίος αναφέρεται αναλυτικά στη διεξαγωγή της Ιταλικής επίθεσης, μέρα με τη μέρα, παρουσιάζοντας τα εξής στοιχεία:

Πρώτη Ημέρα (9-3-1941)

"Την 04:00 ώρα της 9ης Μαρτίου 1941 ο Μουσολίνι εγκαθίσταται στο προκεχωρημένο παρατηρητήριο "ΚΟΜΑΡΙΤ", απέναντι περίπου από το ύψ. 731, σε απόσταση βολής από το ελληνικό ΠΒ. Είναι γεγονός ότι κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο κανένας άλλος αρχηγός κράτους ή κυβερνήσεως δεν πήγε ποτέ τόσο κοντά στην πρώτη γραμμή, όσο ο Μουσολίνι σ' αυτή την επίθεση. Ήθελε να δει πως οι λογχοφόροι του θα διασπάσουν το Ελληνικό Μέτωπο.

Στις 06:00 αρχίζει η Ιταλική Εαρινή Επίθεση. Ξαφνικά όλος ο τομέας της Ι ΜΠ συγκλονίζεται από ορυμαγδό εκρήξεων βλημάτων ΠΒ παντός διαμετρήματος και βαρέων όλμων. Η διάταξη της Μεραρχίας βάλλεται σε όλο το πλάτος και βάθος. Υπολογίζεται ότι βάλλει ένα πυροβόλο ανά μέτρο μετώπου. Tα πάντα ανασκάπτονται.

Δυόμισι ώρες κράτησε η προπαρασκευή του ιταλικού ΠΒ και στις δυόμισι αυτές ώρες έπεσαν πάνω στις ελληνικές θέσεις κάπου 100.000 βλήματα. Η Μεραρχία έχασε την επικοινωνία της με τα εμπρός τμήματα, είχε όμως καταλάβει τώρα ότι ο κλήρος είναι δικός της. Μπορεί ο βομβαρδισμός να γινόταν σ' όλο το Κεντρικό Μέτωπο, η επιμονή όμως του εχθρού, το μανιακό σφυροκόπημα συγκεντρωνόταν στα υψώματα 731 και Μπρέγκου-Ράπιτ, καθώς και στο Κιάφε-Λούζιτ του Υποσυγκροτήματος Μπαλντούμη.

Με το ξημέρωμα στα 400 ΠΒ και τους 300 περίπου βαρείς όλμους προστίθενται και τα πυρά της Ιταλικής Αεροπορίας (περίπου 190 Α/Φ στον Κεντρικό Τομέα). Κάποιο σμήνος διοικεί ο ίδιος ο Τσιάνο.

Στις 08:00 αρχίζει η κίνηση του Πεζικού με παραπλανητική ενέργεια εναντίον του δεξιού του Υποσυγκροτήματος ΚΕΤΣΕΑ (υψώματα χ. Μπούμπεσι) και του αριστερού του, δηλαδή εναντίον του Υποσ. ΜΠΑΛΝΤΟΥΜΗ και του Συγκροτήματος ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ. Τα ιταλικά τμήματα καθηλώνονται χωρίς να παραπλανήσουν τη Διοίκηση του Β' Σ.Σ".

Η κανονική επίθεση... Όσον αφορά την κανονική επίθεση ο ίδιος σημειώνει:

"Στις 09:00 αρχίζει η κανονική επίθεση κατά του υψ. 731 και του Μπρέγκου-Ράπιτ. Το ιταλικό ΠΖ προχωρεί με την ΑΥ του ΠΒ του, βέβαιο ότι, στα υψώματα αυτά, που τ' ανασκάλεψε με νύχια πυρωμένα το πνεύμα της οργής, δεν θ' ανάσαινε πια ψυχή ζωντανή.

Με την άρση των ιταλικών πυρών ΠΒ της ΑΥ, τους παραλαμβάνουν τα πυρά ανασχέσεως του ελληνικού ΠΒ και τους αποδεκατίζουν. Όμως παρά τις μεγάλες απώλειες διέρχονται τον φραγμό και προχωρούν. Και τότε έγινε το θαύμα. Μέσα απ' τα χώματα, τις πέτρες, τα κομματιασμένα συρματοπλέγματα, τους ξεκοιλιασμένους γαιόσακους, αναδεύτηκαν ανθρώπινα όντα, σαν να βρικολάκιαζαν, ανασηκώθηκαν, έσφιξαν στο μάγουλο το όπλο, σημάδεψαν, έριξαν στο ψαχνό. Τα ελληνικά πολυβόλα με το βαρύ τους κροτάλισμα γάζωναν τον αέρα. Οι Ιταλοί αιφνιδιάζονται, καθηλώνονται. Οι ελάχιστοι επιζώντες Έλληνες, την κατάλληλη στιγμή εξέρχονται των κατεστραμμένων χαρακωμάτων τους και με εφ' όπλου λόγχη και την κραυγή "ΑΕΡΑ" αντεπιτίθενται. Οι Ιταλοί ανατρέπονται και υποχωρούν προς την αρχική γραμμή εξορμήσεώς τους, καταδιωκόμενοι, αρχικά από τους μαχητές και στη συνέχεια από τα πυρά του ελληνικού ΠΒ.

Οι Ιταλοί επιτίθενται εκ νέου με νέα τμήματα. Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται. Οι Ιταλοί καταφέρνουν να διατηρήσουν ένα μικρό ύψωμα με υψοδείκτη 717, μαστό του 731, 500 περίπου μέτρα μπροστά του, όπου ήταν εγκατεστημένες οι Προφυλακές Μάχης. Ανακαταλαμβάνεται με αντεπίθεση από το εφεδρικό τμήμα του Τάγματος του Κασλά.

Στις 12:00 εξαπολύουν τρίτη επίθεση στο 731 και στο Μπρέγκου-Ράπιτ. Αποκρούονται και πάλι αλλά καταλαμβάνουν εκ νέου το ύψ. 717 προ του 731. Δεν επιχειρείται ανακατάληψή του, διότι το ύψωμα δεν θεωρείται σημαντικό και οι υπολογιζόμενες απώλειες υπερβολικές.

Στις 14:00 εξαπολύουν τέταρτη επίθεση και στις 16:50 πέμπτη και στα δύο υψώματα, οι οποίες επίσης αποκρούονται.Έτσι η πρώτη ημέρα της επιθέσεως στον τομέα της Ι Μεραρχίας τερματίστηκε με πενιχρά, για τον εχθρό, αποτελέσματα, αφού το μόνο ύψωμα που κατέλαβε ήταν το ύψ. 717 των Προφυλακών Μάχης. Αυτό ήταν και το μόνο ύψωμα που κατέλαβαν οι Ιταλοί κατά την Εαρινή Επίθεση".

Απέτυχαν παταγωδώς...

Ο Ιωάννης Μυτιληναίος περιγράφει αναλυτικά τις υπόλοιπες μέρες, από τη δεύτερη (10-3-1941) έως και την τελευταία, δέκατη έκτη ( 24-3-1941), όπου οι Ιταλοί παρά τις δύο τελευταίες σκληρές επιθέσεις δεν κατόρθωσαν τελικά, να καταλάβουν το ύψωμα , για να επισημάνει ο Ιωάννης Μυτιληναίος:

Τελικά οι Ιταλοί δεν πέρασαν από το ύψ. 731 και η επίθεσή τους εκφυλίστηκε. Ο αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος, αναγνωρίζοντας τον ρόλο της Διοικήσεως και των μαχητών του, σε ειδική για τους αγώνες στο ύψ. 731 διαταγή του, αναφέρει μεταξύ άλλων: "... Η προσπάθεια, την οποίαν καταβάλλει εναντίον σας ο εχθρός, δεν σας εκλόνισε, σας έδωσε μία νέα αφορμή να αποδείξητε, δια πολλοστήν φοράν, τας λαμπράς αρετάς σας και προπαντός την πίστην σας επί το δίκαιον τον αγώνος σας... Η μάχη αυτή, την οποίαν νικηφόρως διεξαγάγατε, σας εκάλυψε με δάφνας δόξης άφθαστου... Ολόκληρος ο Στρατός μας, τον οποίον Σεις τόσο λαμπρά αντιπροσωπεύετε και εις την ιστορίαν του οποίου προσθέσατε νέας ένδοξους σελίδας, σας παρακολουθεί και σας θαυμάζει. Σας απευθύνω τα πλέον θερμά συγχαρητήρια. Ζήτω ο Ελληνικός Στρατός".

Πηγή: Το κείμενο της διάλεξης δημοσιεύεται στον τόμο 21ο των "Τρικαλινών", σελίδες: 263-310. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΕΡΕΥΝΑ"

---

(ΓΕΣ/ΔΙΣ, «Ἑλληνοϊταλικὸς Πόλεμος 1940-41»)

... Εις τον ορισθέντα ως αντιπρόσωπον διὰ την υπογραφήν του πρωτοκόλλου εκεχειρίας Διοικητήν του Ι/67 Τάγματος, εδόθη η ευκαιρία να διατρέξη το προ του 731 έδαφος μέχρι του προς Δυσμάς υψ. 717, μήκους 500 περίπου μέτρων και να αντιληφθή ιδίοις όμμασι την τρομακτικήν φθοράν ην είχον υποστή οι Ιταλοί κατά τας εναντίον του 731 επιθέσεις των.

Ούτος, εις σχετικήν έκθεσίν του, αναφέρει ότι, καίτοι είχεν ήδη αντικρίσει εικόνας ανθρωποσφαγής εις τα πεδία μαχών εν Μακεδονία και Μικρά Ασία, εν τούτοις το μακάβριον και φρικιαστικόν θέαμα όπερ αντίκρυσεν εις τον μεταξύ του 731 και του 717 χώρον, υπερέβαινε τας δυνατότητας της φαντασίας του.

Όλη σχεδόν η ορατή κατά μήκος της μεταξύ των δύο υψωμάτων κορυφογραμμής ζώνη, πλάτους 150 περίπου μέτρων, ήτο κεκαλυμμένη διά πτωμάτων, εγκατεσπαρμένων κατά σωρούς, μεταξύ των οποίων, ως διακοσμητικόν συμπλήρωμα, προέβαλον αποκεκομμένα μέλη κατατεμαχισθέντων μαχητών. Η μακάβριος εντύπωσις εκορυφούτο διά της θέας θανασίμου εναγκαλισμού αντιπάλων, εξ ων ουκ ολίγοι από της Ελληνικής πλευράς.

Ανάλογον εικόνα θα παρουσίαζον ασφαλώς και αι εκατέρωθεν της κορυφογραμμής προς τας χαράδρας Προι Μαθ και Προι Βέλες κατερχόμεναι κλιτείς (2) (Αρχείον ΔΙΣ/Φ.682/Θ/1)

Σημειωτέον ότι, ως αναφέρεται εν τη εκθέσει του 19ου Συντάγματος, όπερ ημύνετο του υψ. 731, ο επί κεφαλής των αποσταλέντων υπό των Ιταλών εις τας Ελληνικάς γραμμάς την πρωίαν της 22ας Μαρτίου κηρύκων στρατιωτικός ιερεύς, υπέστη ισχυρόν ψυχικόν κλονισμόν επί τη θέα της τρομεράς ανθρωποσφαγής.

Ούτος, καίτοι είχε διαδράμει με δεδεμένους οφθαλμούς το εγγύτερον προς τας Ελληνικάς γραμμάς έδαφος, ένθα η πυκνότης των πτωμάτων ήτο μεγαλυτέρα, εν τούτοις ευθύς ως ωδηγήθη εις το Σ.Δ. του ΙΙΙ/19 Τάγματος και τω αφηρέθη ο επίδεσμος των οφθαλμών, εκάλυψε το πρόσωπόν του δι' αμφοτέρων των χειρών, ψιθυρίζων "terribile" (τρομερόν), κατελήφθη υπό τρομώδους καταστάσεως και απητήθη αρκετή δόσις κονιάκ ίνα συνέλθη και ανακτήση την ηρεμίαν του.

Η εξαιρετική αυτή φθορά των ενεργησάντων τας εναντίον του υψ. 731 τμημάτων, δικαιολογεί την απόφασιν των Ιταλών όπως ανεγείρουν επί του υψώματος τούτου όπερ απεκάλεσαν «Ιεράν Ζώνην» (1) (Στρατάρχη Cavallero. «DIARIO» 14 Μαρτίου) το γενικόν μνημείον των πεσόντων εν Αλβανία μαχητών των ...

ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ
«ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1940-41»
σελ. 143-144. 

Πηγή 

 - Χαράλαμπος Κεφαλόπουλος. Ο Σαμιώτης Ήρωας του Αλβανικού Μετώπου.

Ρεπορτάζ του Έθνους για το Σαμιώτη αξιωματικό που «έπεσε» στην Αλβανία.

«Φώναζε "θάρρος", όταν δύο σφαίρες τον χτύπησαν στο κεφάλι». Τη μνήμη του Χαράλαμπου Κεφαλόπουλου, διοικητή του 18ου Συντάγματος Πεζικού Σαμίων που σκοτώθηκε το 1940, τιμούν αύριο στον Ιερό Ναό Διονυσίου Αρεοπαγίτου οι δύο εγγονές του.

Μάλιστα, εξέδωσαν και ειδική άδεια για ανασκαφή σε ύψωμα του Μοράβα, όπου πιστεύεται ότι ετάφη ο παππούς τους, προκειμένου να φέρουν τα οστά του στην Ελλάδα

Ηταν μια αγγελία στις κυριακάτικες εφημερίδες της περασμένης εβδομάδας: «Μνημόσυνο 72 χρόνια μετά για τον παππού μας που χάθηκε στην Αλβανία...».

Για τις εγγονές του, οι οποίες αποφάσισαν να τον τιμήσουν με την τελετή αυτή, ο Χαράλαμπος Κεφαλόπουλος, συνταγματάρχης «εκ χώρας Σάμου» και διοικητής του 18ου Συντάγματος Πεζικού Σαμίων ήταν κάτι περισσότερο από έναν ακόμη πεσόντα στο αλβανικό μέτωπο.

Ηταν κάτι σαν θρύλος.

Στο οικογενειακό τους περιβάλλον οι ιστορίες που τον περιέβαλλαν υπήρξαν πολλές, ενώ οι φωτογραφίες κράτησαν ζωντανή τη μνήμη του.

Επρόκειτο, άλλωστε, για τον πρώτο υψηλόβαθμο Ελληνα αξιωματικό που σκοτώθηκε πολεμώντας τον φασισμό.

Οι αδελφές Σοφία και Βασιλική Κεφαλοπούλου, με τη βοήθεια ενός ξάδελφού τους, διάβασαν ό,τι είχε γραφτεί για τον πρόγονό τους, ανέσυραν μνήμες και μαρτυρίες, ενώ συνέλεξαν αρκετά στοιχεία ακόμη και από την Αλβανία.

Προχώρησαν, μάλιστα, ακόμη περισσότερο:

Εξέδωσαν ειδική άδεια για ανασκαφή σε ύψωμα του Μοράβα όπου πιστεύεται ότι ετάφη ο παππούς τους, προκειμένου να φέρουν σύντομα τα οστά του στην Ελλάδα...

«Εργαζόταν ως δάσκαλος, κατετάγη εθελοντικά στον στρατό, σπούδασε εκεί και προήχθη κατ' επιλογή.

Ελαβε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη Μικρασιατική Εκστρατεία και έπειτα στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου και «φονεύτηκε», σύμφωνα με τις μαρτυρίες, στις 22 Νοεμβρίου 1940 σε ηλικία 47 ετών.

Σκοτώθηκε, όταν βρισκόταν στην πρώτη γραμμή της μάχης, αφού οι υψηλόβαθμοι τις κρίσιμες ώρες έμπαιναν μπροστά για να εμψυχώσουν το στράτευμα», λέει στο «Εθνος» η εγγονή του κ. Βασιλική Κεφαλοπούλου, η οποία είναι δικηγόρος και ζει στην Αθήνα.

«Ο παππούς μας ήταν, όπως προκύπτει από τα ιστορικά αρχεία και τον Τύπο της εποχής, ο πρώτος πεσών υψηλόβαθμος αξιωματικός στην Αλβανία», εξηγεί.

«Το γεγονός αυτό δεν προβλήθηκε για αρκετά χρόνια.

Ετσι το μνημόσυνο είναι μια οφειλόμενη κίνηση για την αποκατάσταση αυτού του ανθρώπου.

Θεωρούμε ότι συμβαίνει σε μια στιγμή που οι καιροί το καλούν», συνεχίζει.

«Το να στρέφεις το βλέμμα τέτοιες εποχές σε αυτούς τους ανθρώπους -και ήταν πολλοί- που προσέφεραν τον εαυτό τους και τον ξεπέρασαν μαχόμενοι είναι κάτι απαραίτητο σήμερα».

Αλλωστε, όπως η ίδια υποστηρίζει, η απόφαση μπορεί να ελήφθη από εσωτερική παρόρμηση, αφορά, όμως, πολλούς.

«Εμείς τιμούμε τον δικό μας άνθρωπο, γιατί αυτόν γνωρίσαμε μέσα από την οικογένειά μας. Υπάρχουν όμως και άλλοι που θυσιάστηκαν για το ευρύτερο καλό - δεν θα πω απλώς για την πατρίδα.

Θα έλεγα ότι αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα της όλης υπόθεσης στις τωρινές συγκυρίες.

Θέλουμε να τιμήσουμε το παράδειγμα του παππού μας και να μεταφέρουμε την ουσία του στο σήμερα για να αρχίσουμε να βλέπουμε τα πράγματα με άλλα μάτια.

Και το λέω με συγκίνηση και όχι ηθικοπλαστικά πως ίσως είναι καιρός να έχουμε και πάλι στη ζωή μας οράματα που θα μας πηγαίνουν πιο μακριά...».

Οι τελευταίες στιγμές του Χ. Κεφαλόπουλου «Φώναζε "θάρρος", όταν δύο σφαίρες τον χτύπησαν στο κεφάλι»

«...Το κανονίδι εξακολουθούσε. Ετοιμοι στηριζόμαστε στα νύχια και στις χούφτες και περιμένουμε ν' ακούσουμε το σύνθημα για να προχωρήσουμε.

Σε λίγο στο χωριό σήκωσαν άσπρη σημαία.

Παραδόθηκαν.

Ο αντισυνταγματάρχης Κεφαλόπουλος, υποδιοικητής του Συντάγματος, σηκώνεται όρθιος και φωνάζει:

Ελληνες στρατιώτες!

Θάρρος!

Εμπρός!

Μα δεν είχε τελειώσει ακόμη τη φράση του και δύο σφαίρες τον χτύπησαν στο κεφάλι.

Σωριάστηκε νεκρός ο ταγματάρχης Κεφαλόπουλος.

Εμείς, μόλις μας είπε εμπρός, ξεχυθήκαμε σαν χείμαρρος...».

Με τα λόγια αυτά περιγράφει στο ημερολόγιό του τις τελευταίες στιγμές του Χαράλαμπου Κεφαλόπουλου ο συμπολεμιστής του, επιλοχίας Νικόλαος Χατζησταμούλος, ενώ αναφορά στον πεσόντα κάνει και ο Πλούταρχος-Στυλιανός Σπύρου στο βιβλίο του «Η χώρα της Σάμου 1572-2009».

«Οι άνδρες, παρά τον από τριημέρου συνεχιζόμενον αεροπορικόν σφοδρόν βομβαρδισμόν, επέδειξαν ηρωισμόν, αντοχήν και ψυχραιμίαν, αξίαν παντός επαίνου και θαυμασμού.

Επειδή κατά τας μάχας ταύτας οι οπλίται του Συντάγματος διά πρώτη φοράν ελάμβανον μέρος εις τον πόλεμον και δεν είχαν την απαιτούμενην πείραν, άπαντες οι αξιωματικοί του Συντάγματος έδιδον πρώτοι το παράδειγμα της επιθέσεως, με αποτέλεσμα να έχωμεν κατά την πρώτη μάχην δύο αξιωματικούς νεκρούς εξ ων εις ο Υποδιοικητής Κεφαλόπουλος Χαράλαμπος φονευθείς επί του υψώματος 1211 του όρους Μοράβα», γράφει.

Έθνος

MNHMOΣYNO.

Εις μνήμην του Συνταγματάρχη Χαραλάμπους Ι. Κεφαλόπουλου, εκ Χώρας Σάμου, Διοικητού 18ου Συντάγματος Πεζικού Σαμίων, πρώτου υψηλόβαθμου αξιωματικού πεσόντος ηρωικώς εις το Αλβανικό Επος την 22 Νοεμβρίου 1940.

Τελούμε Μνημόσυνο την 27 Οκτωβρίου 2012, 9:00 πμ, εις τον Ιερό Ναό Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου, οδός... Σκουφά, Κολονάκι

Οι εγγονές Σοφία Κεφαλοπούλου Βασιλική Κεφαλοπούλου

Οι ανηψιές Ευαγγελία Κεφαλοπούλου-Γρηγορίου Σοφία Κεφαλοπούλου

Ο εγγονός

Το Επος του 1940 μέσα από τα σκίτσα των ξένων

Ο τρόπος που αντιμετώπισε η Ελλάδα την άνανδρη ιταλική επίθεση τον Οκτώβριο του 1940, οι αντιδράσεις του ελληνικού λαού, η μαχητικότητα των ανδρών μας στα βουνά της Ηπείρου και η κατατρόπωση των στρατευμάτων του Μουσολίνι προκάλεσαν τις θετικές αντιδράσεις και τον θαυμασμό ολόκληρης της υφηλίου.

Απ’ άκρου εις άκρον σε όλη τη Γη γράφονται ηρωικοί διθύραμβοι για την αποφασιστικότητα της μικρής Ελλάδας απέναντι στις δυνάμεις της πανίσχυρης φασιστικής Ιταλίας.

Ιδιαίτερα στην Ευρώπη και την Αμερική οι συνειρμοί της σχέσης της αρχαίας με τη νέα Ελλάδα ήταν αναπόφευκτοι και τροφοδότησαν ένα νέο ρεύμα φιλελληνισμού. Το ενδιαφέρον του παγκόσμιου Τύπου επικεντρώνεται στην Ηπειρο και τοπωνύμια όπως Κορυτσά, Αργυρόκαστρο και Κλεισούρα μπαίνουν πλάι στις Θερμοπύλες και στον Μαραθώνα. Η φουστανέλα του τσολιά γίνεται σύμβολο της ανδρείας και του ηρωισμού.

Ιδιαιτέρως δε στη Βρετανία, αφού το φθινόπωρο του 1940 η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που υψώνει το ανάστημά της και παλεύει στο πλευρό της ενάντια στις δυνάμεις του Αξονα.

Ιδιαιτέρως τροφοδοτήθηκαν οι πένες των σπουδαιότερων σκιτσογράφων και γελοιογράφων που θα αποτυπώσουν στα σημαντικότερα έντυπα της εποχής τα συναισθήματα της υφηλίου για τον αγωνιζόμενο Ελληνικό Στρατό. Με σατιρική και περιπαικτική διάθεση, εξευτελίζοντας παντοιοτρόπως τον Ιταλό δικτάτορα και τα παθήματά του, θα παρουσιάσουν έργα επικά και μνημειώδη, εμπνευσμένα από τον πατριωτικό οίστρο των μαχητών. Είναι μόνο μία πλευρά του μεγάλου αγώνα που μας επιτρέπει ανεπιφύλακτα, χωρίς ίχνος έπαρσης, να αναγνωρίζουμε το Επος του ’40 ως συνέχεια της μακραίωνης Ιστορίας μας. Ο πρώτος που συγκέντρωσε τα δημοσιευμένα στον αγγλικό Τύπο σκίτσα και γελοιογραφίες ελληνικού ενδιαφέροντος, το 1942, ήταν ο Κύπριος Στέλιος Χουρμούζιος. Τα αφιέρωσε στους Ελληνες στρατιώτες που κατατρόπωσαν τους Ιταλούς φασίστες στα βουνά της Ηπείρου, κρατώντας ένα κομμάτι ψωμί και μια χούφτα ελιές. Αργότερα, ο ίδιος έκανε συμπληρωμένες επανεκδόσεις.

Μιλούν εξάλλου από μόνα τους τα 11 έργα που επιλέξαμε να παρουσιάσουμε και αφορούν την περίοδο της αντίστασης των Ελλήνων στην ιταλική επίθεση και τη νίκη τους, που κατέληξε στην κατάληψη των ελληνικών εδαφών εντός της Αλβανίας. Ολα δημιουργίες των μεγαλύτερων προσωπικοτήτων στον χώρο του σκίτσου και της γελοιογραφίας, παρουσιάζονται με τη χρονική εξέλιξη των γεγονότων. Πλην των δύο τελευταίων. Το ένα που σατιρίζει τη συνεργασία Μουσολίνι - Χίτλερ για την κατάληψη της χώρας μας και το άλλο που απεικονίζει τον ελληνικό θρίαμβο και τη θέση που καταλαμβάνουν οι στρατιώτες μας στο πάνθεον των θεών και των ηρώων.

Πρόκειται για πέντε Βρετανούς, έναν γερμανικής και έναν ελληνικής καταγωγής, δημιουργούς που δημοσίευαν τα σκίτσα και τις γελοιογραφίες τους στα μεγαλύτερα σε κυκλοφορία έντυπα (εφημερίδες, περιοδικά). Στην πρώτη γελοιογραφία ο ρωσοεβραϊκής καταγωγής Βρετανός και ειδικευμένος στο πολιτικό σκίτσο Philip Zec (1909-1983) αντιδρά στην επίθεση της Ιταλίας στην Ελλάδα, θεωρώντας ότι πρόκειται για επίθεση του φασισμού εναντίον του πολιτισμού.

Την απρόσμενη αντίσταση των Ελλήνων παρουσιάζει με ιδιαίτερα αλληγορικό τρόπο ο γερμανικής καταγωγής και γεννημένος στο Λονδίνο Sidney Conrad Strube (1892-1956), παρουσιάζοντας ως λωποδύτη των εθνών τον Μουσολίνι, και ακολουθεί ο Wallace J. Coop (1908-1949), αναδεικνύοντας τις πολεμικές αλλά και πολιτισμικές αρετές που εκπροσωπεί η Ελλάδα, η οποία παρουσιάζεται ως λυχνάρι που φωτίζει τον κόσμο και τις τέχνες. Τον εξευτελισμό της πανίσχυρης στρατιωτικής μηχανής της Ιταλίας και προσωπικά του Μπενίτο Μουσολίνι ανέλαβε ο ελληνικής καταγωγής και γεννημένος στην Αλεξάνδρεια Kimon Marengo (1907-1988), γιος του Ευάγγελου Μαραγκού. Παρουσιάζει το αδιέξοδο στο οποίο περιήλθε ο Ιταλός δικτάτορας και τον προβληματισμό του Χίτλερ για την παταγώδη ήττα του.

Την επική διάσταση της αντίστασης και της αντεπίθεσης των Ελλήνων θα δώσει το πασίγνωστο περιοδικό «Punch», παραλληλίζοντας τους αρχαίους με τους νέους Ελληνες, ενώ τη θέληση και την αποφασιστικότητα των Ελλήνων θα αποδώσει παραστατικότατα ο Βρετανός χαράκτης και ζωγράφος Clive Uptton (1911-2006).

Είναι η εποχή που οι Ελληνες δίνουν τον υπέρ πάντων αγώνα και αντεπιτίθενται μαχόμενοι μέσα στα εδάφη της Αλβανίας. Τα ελληνικά τοπωνύμια που δεσπόζουν στη Βόρειο Ηπειρο (Κορυτσά, Αργυρόκαστρο κ.ά.) βρίσκουν τη θέση τους στα ξένα περιοδικά, γίνονται γνωστά σε όλη την υφήλιο και τοποθετούνται δίπλα σε αρχαίους και τρανούς τόπους. Περισσότερο ακόμη και από τους Ελληνες συναδέλφους τους, οι ξένοι τονίζουν το στοιχείο του ηρωισμού και της συνέχειας του έθνους.

Ο περίφημος «FURNIVAL», ψευδώνυμο του William Cavanagh (1884-1966), δείχνει τον τεράστιο Μουσολίνι να το έχει βάλει στα πόδια, ενώ στο αρχείο του το σκίτσο αυτό φέρει τον τίτλο «Μαραθωνοδρόμος»! Ολοι πλέον γνώριζαν ότι ο Χίτλερ δεν θα καθόταν με σταυρωμένα τα χέρια και ο S. C. Strube απέδωσε τα μελλούμενα με το πενάκι του, έχοντας πάντα στο επίκεντρο τον Ελληνα στρατιώτη να βλέπει να απλώνεται απέναντί του, στα βουνά της Ηπείρου, ο μισητός αγκυλωτός σταυρός. Η Ελλάδα, που εκπροσωπείται από τον φιμωμένο και δεμένο τσολιά, υποχωρεί κάτω από τις θηριώδεις δυνάμεις του Αξονα. Αλλά έχει κατορθώσει να αποσπάσει τη διεθνή αναγνώριση και να εξευτελίσει τις πιο ισχυρές στρατιωτικές μηχανές του κόσμου, γεγονός που αποτύπωσε με τον πλέον σαρκαστικό τρόπο ο George Butterworth (1905-1988), ο γελοιογράφος που επικηρύχτηκε από τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι για τις δημιουργίες του.

Τον επίλογο όμως γράφει ο S. C. Strube, ο οποίος δεν θεωρεί τον Ελληνα νικημένο, αλλά νικητή. Τον τοποθετεί να κατακτά τη θέση του στο πάνθεον των Ελλήνων ηρώων. Μια δημιουργία επική, που συντροφεύει εκείνους που χάθηκαν στο όνομα της αθάνατης πατρίδας.

Δαβάκης, Κατσιμήτρος, Κωστάκης, και οι ανώνυμοι λησμονημένοι πολεμιστές.

Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα http://www.remen.gr/doliana/1940.html

Ο τότε πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς απαντά στο τελεσίγραφο του Ιταλού πρέσβη με ένα ΟΧΙ. Δεν ήταν όμως κεραυνός εν αιθρία αυτό το τελεσίγραφο.
Η Ιταλία είχε καταλάβει την γειτονική Αλβανία και συγκέντρωνε δυνάμεις στην ελληνοαλβανική μεθόριο. Μήνες πριν οι ιταλικές δυνάμεις προκαλούσαν επεισόδια στα σύνορα.
Θα περίμενε κανείς ότι η ελληνική πλευρά θα ενίσχυε τα φυλάκια της και θα προετοιμαζόταν για την επίθεση. Τι συνέβη όμως στην πραγματικότητα;
Το Γενικό Επιτελείο είχε σαν δεδομένη την επίθεση και την προέλαση του ιταλικού στρατού μέχρι τα Γιάννενα και έθετε γραμμή άμυνας τον ποταμό Άραχθο (γραμμή Ιωάννινα-Ζυγός Μετσόβου) με στόχο να μην περάσει ο εχθρός αφ' ενός στην Θεσσαλία και αφ΄ετέρου στην Αιτωλοακαρνανία, αφήνοντας στα χέρια των εχθρών την Ήπειρο.
Έτσι δικαιολογείται και η πεποίθηση των Ιταλών ότι θα κάνουν βόλτα και θα πιουν τον καφέ τους στα Γιάννενα. Όλα θα " πήγαιναν ρολόι" αν δεν υπήρχε ο Κατσιμήτρος και ο Δαβάκης. Ο πρώτος γιατί έκρινε ότι, αν οι Ιταλοί περνούσαν το Καλπάκι (επίσημη ονομασία τότε Ελαία) δεν υπήρχε περίπτωση να τους σταματήσουν πουθενά, (δεν χρειάζεται γνώσεις στρατηγικής για να το διαπιστώσει ο καθένας που θα κοιτάξει έναν γεωφυσικό χάρτη της περιοχής), και ο δεύτερος γιατί ξεκίνησε την επίθεση κατά των Ιταλών (σαν διοικητής του αποσπάσματος Πίνδου), κάτι που κανείς επιτελικός "δεν το είχε φανταστεί" ούτε στον ύπνο του.
Έτσι έγινε το ελληνικό θαύμα και μας επαίνεσαν όλοι μας οι "φίλοι" και "σύμμαχοι" (οι ήρωες πολεμουν σαν έλληνες και τέτοια) , και μας βοήθησαν να απελευθερωθούμε, βάζοντας το Σκόμπυ αργότερα να "στηρίξει" την ελευθερία και τη δημοκρατία στη χώρα μας.
Πιστεύουμε ότι όλα τότε ήταν αλλιώς στημένα και οι άνθωποι αυτοί πληρώνουν μέχρι και σήμερα την άρνησή τους να παραδώσουν την πατρίδα τους.
Γιατί πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς τα παρακάτω σημεία:
1. Στο χώρο του Καλπακίου για πρώτη φορά στην ιστορία δεν μπαίνουν οι προτομές των συντελεστών της νίκης αλλά της ηγεσίας της χώρας. Αντί δηλ. για τον Κατσιμήτρο, τον Δαβάκη και τον Κωστάκη μπαίνουν ο Βασιλιάς, ο Αρχιστράτηγος και ο πρωθυπουργός.(Φανταστείτε στη Γραβιά να ήταν η προτομή του Μαυροκορδάτου αντί του Ανδρούτσου).
2. Και οι τρείς συντελεστές της νίκης (χωρίς να υποβιβάζουμε την προσφορά των υπολοίπων- αξιωματικών, οπλιτών και λαού), είναι γνωστοί μόνο στην ευρύτερη περιοχή των επιχειρήσεων. Μπορεί κανείς να το διαπιστώσει ρωτώντας οποιονδήποτε, ακόμη και ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα.
3. Δεν υπάρχει μέχρι και αυτή τη στιγμή επίσημος Εθνικός Εορτασμός εκείνης της Νίκης. (Στην Θεσσαλονίκη γιορτάζουμε την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους στις 26/10/1912 και συμπίπτει απλά με τον γιορτασμό της 28ης χωρίς να συνδέεται με κανένα επίκαιρο γεγονός.).
4.Δεν υπάρχει ούτε μια προτομή του θρυλικού Κωστάκη ο οποίος με την ακρίβεια και την ταχύτατη μεταφορά των πυροβόλων του δημιουργούσε πανικό και αποδιοργάνωση των εχθρών. ( Επιτυχημένες βολές στα μαγειρεία έχοντας σαν στοιχείο μόνο το γυάλισμα των καζανιών, χτύπημα από τη Βελλά της διοίκησης των Ιταλών στα Δολιανά χωρίς αγγίξει το άγαλμα του Γεννάδιου πίσω από το οποίο ήταν στημένη η σκηνή του επιτελείου, και τόσα άλλα).
Ούτε καν στο πυροβολικό δεν αναφέρεται η προσφορά του.Μέχρι πότε η ιστορία θα τους τιμωρεί; Δεν πρέπει εμείς που γνωρίζουμε να φροντίσουμε να τους τιμήσουμε;

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=xKPYXxOYEQc
Βρήκα αλλού: 1. Ο ηρωϊκός Κατσιμήτρος υπουργός στην κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου.
( http://lefobserver.blogspot.com/2008/09/blog-post_4947.html )

2. Ειδικό ένθετο του Βήματος 20 Απριλίου 2003
( http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=13843&m=Y08&aa=1 )

3) Η σκόνη της Ιστορίας Τα γεγονότα του Ιταλο - Ελληνικού Πολέμου
(http://iansta.blogspot.com/2006/05/1940.html )Ένα συγκλονιστικό βίντεο, φόρος τιμής σ΄αυτούς που δώσαν τη ζωή τους για την Ελλάδα στα ηπειρώτικα βουνά.

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=e5ji_XmjPBs

Άλλο ένα αξιόλογο βίντεο

http://tsoutsouneros.arvanitis.eu/archives/27908  (Μορδοχάϊ Φριζής)

www.apolytrosis.gr/web/guest/dabakis (Κωνσταντίνος Δαβάκης)

http://www.stoxos.gr/2012/04/41.html (Δημήτριος Ίτσιος)

Β' - Αμνημοσύνη (τυχαία ή όχι)

Σχολικό βιβλίο-ντροπή, ψέματα για το έπος του '40!

Ανθρώπινη επιθυμία και επιδίωξη και λαχτάρα είναι να κάνουμε τα παιδιά μας να εκτιμούν και να αγαπούν τους άλλους ανθρώπους και πρώτα πρώτα τους δικούς τους. Πολλά χρόνια δάσκαλος, έλεγα στους γονείς των μαθητών μου: Να προσπαθείτε να κάνετε τα παιδιά σας να σας αγαπούν και να σας εκτιμούν. Το πρώτο είναι εύκολο, γιατί είναι φυσιολογικό. Είναι στη φύση μας. Το δεύτερο πρέπει να το κερδίσετε με τη δική σας προσπάθεια. Τότε θα είναι κοντά σας και τότε θα μπορέσετε να τους προσφέρετε, πέρα απ’ τα τόσοαπαραίτητα υλικά, και κάθε πνευματική στήριξη και βοήθεια.

Αυτή την πολύ απλή και σχεδόν αυτονόητη παιδαγωγική αρχή φαίνεται ότι το ίδιο το σημερινό ελληνικό σχολείο επιδιώκει όχι μόνο να την αγνοεί, αλλά και να τη μάχεται με πλήρη συνείδηση του επερχόμενου (ίσως και επιδιωκόμενου) αποτελέσματος. Το συμπέρασμα αυτό δεν στηρίζεται μόνο στο εξοργιστικό παράδειγμα που παρουσιάζεται παρακάτω. Υπάρχουν και άλλα κεφάλαια στα «διδακτικά» βιβλία του Δημοτικού και του Γυμνασίου που προσπαθούν, με μέγιστη επιμονή (και επιτυχία κάποτε), να οδηγήσουν τα νέα παιδιά, τους μαθητές των ελληνικών σχολείων, σε απόλυτη απαξίωση των άμεσων ή και παλαιότερων προγόνων τους, των γονιών, της οικογένειάς τους, της ελληνικής κοινωνίας, της γενιάς και του έθνους τους.

Τα όπλα με τα οποία επιδιώκεται η πνευματική διάπλαση των παιδιών μας είναι βέβαια τα διδακτικά βιβλία των σχολείων μας. Και προφανώς μιλάμε για τα βιβλία που σήμερα είναι στα χέρια των μαθητών ήδη από την εποχή της κυρίας Γιαννάκου - υπουργού Παιδείας. Παιδεία που τότε ήταν και «Εθνική».

Τούτες τις ημέρες, πάρα πολύ φυσικά, όλα τα παιδιά της Ε΄ Δημοτικού (υπενθυμίζω την ηλικία· είναι 10 χρονών) θα διαβάσουν το ειδικό μάθημα για την ιστορική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου. Είναι στο διδακτικό βιβλίο «Γλώσσα Ε΄ Δημοτικού - Της γλώσσας ρόδι και ροδάνι - α΄ τεύχος», Εκδ. Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών βιβλίων, Αθήνα 2004 (ανατύπωση 2011), σελ. 41-48.

Συγγραφείς και επιλογείς των προσφερομένων κειμένων είναι οι: Αννα Ιορδανίδου, Αναστασία Αναστασοπούλου, Ιωάννης Γαλανόπουλος, Ιωάννης Δρυς, Αννα Κόττα και Πέτρος Χαλικιάς.

Στο βιβλίο, λοιπόν, αυτό, η ενότητα 3 (με τρεις υποενότητες) είναι αφιερωμένη στην 28η Οκτωβρίου. Και έχει και καλά στοιχεία. Ομως τα αρνητικά είναι τα πιο σημαντικά. Και φαίνεται ότι προσπαθούν να απαξιώσουν όσο γίνεται πιο πολύ τους Ελληνες του 1940 στα μάτια, μάλλον στις ψυχές, των δεκάχρονων μαθητών.

Γιατί όμως θεωρούμε αρνητικό το σχετικό μάθημα του βιβλίου της Ε΄ Δημοτικού; Θα θέλαμε να ήταν δυνατό να διαβάσουν όλοι οι Ελληνες τις σελ. 41-48. Θα παρουσιάσουμε περιγραφικά ό,τι μπορούμε.

Η πρώτη σελίδα (41) έχει μόνο τον τίτλο και μια πολύ όμορφη φωτογραφία του γνωστού πίνακα του ζωγράφου Αλέξανδρου Αλεξανδράκη, με τον τίτλο «Ετσι πολεμούσαμε 1940-41». Στη δεύτερη (σελ. 42) έχει μόνο ένα απόσπασμα από το «Αξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη. Μην πάει ο νους σας στους ηρωισμούς και τον εξαίσιο λυρισμό του «Χαμένου ανθυπολοχαγού». Οχι. Εδώ έχουμε την περιγραφή του σωματικού και ψυχικού κάματου που προκαλούν οι ταλαιπωρίες των μαχόμενων φαντάρων μας· παρουσιάζονται ο κόπος και η κόπωση, η πορεία και η εξάντληση, η πείνα και προπαντός οι ψείρες. Κι όλα αυτά δοσμένα με την ακαταμάχητη γραφίδα του ποιητή. Ομως, προσέξτε, δοσμένα σε σας και σε μένα· όχι στα δεκάχρονα παιδιά.

Ναι, αλλά σ’ αυτά τα προσφέρουν οι συγγραφείς-επιλογείς.

Και πρέπει να πούμε πως σίγουρα σ’ ένα πολεμικό σκηνικό υπάρχει αρνητική ψυχολογική κατάσταση. Και είναι πραγματικότητα στη ζωή. Και πάντοτε παρουσιάζεται έντονη. Και κανένας δεν το αρνιέται. Ο δύσκολος ανεφοδιασμός («μια-μια μοιραζόμασταν τη σταφίδα»), το μαρτύριο της ψείρας («και ξυνόμασταν με λύσσα, ώρες πολλές, όσο να τρέξουν τα αίματα»), η φοβερή ψυχολογική κατήφεια («πιο συχνά ψιχάλιζε στους δρόμους έξω, καθώς μες στην ψυχή μας»). Κυρίως η φράση της προτελευταίας σειράς («κινούσαμε, και πάλι σαν τα ζα τραβούσαμε μπροστά»). Ολα προκαλούν εξαιρετικά αρνητική φόρτιση στα παιδιά.

Μπορείτε να φανταστείτε πώς θα λειτουργήσει η σκέψη και κυρίως το συναίσθημα των δεκάχρονων παιδιών σ’ αυτές τις προσεγγίσεις; Κι αν μεν κατανοήσουν και τοποθετηθούν ενάντια στον πόλεμο σαν γεγονός της ζωής (θα εξαρτηθεί τούτο πολύ απ’ τον δάσκαλο της τάξης) - μπράβο και καλά κάνουν. Αν όμως αφήσει πληγές ψυχικές και προσανατολίσει σε αποδοχή της ταλαιπωρίας των ανθρώπων ή στην αδιαφορία για ό,τι υποφέρουν (οι ψείρες βοηθούν πολύ σ’ αυτό επειδή σήμερα δεν μας ταλαιπωρούν), τότε τι πετυχαίνουμε;

Και ας συμπληρώσουμε ότι η άσκηση της σελ. 43 ακριβώς αυτή την ίδια ψυχολογική κατάσταση επεξεργάζεται. Και για να τελειώσουμε μ’ αυτό το πρώτο (όπως παρουσιάζεται) θέμα: Η προσφορά της άποψης στον πολίτη, στον άνθρωπο, δεν απορρίπτεται καθόλου. Συζητιέται όμως η προσφορά της στα παιδιά των 10 χρόνων. Ιδιαίτατα όταν τα πολύ σημαντικά θετικά στοιχεία που απορρέουν από τη συμπεριφορά των Ελλήνων του 1940 δεν παρουσιάζονται καθόλου στο μάθημα (ενότητα 3), που αντιθέτως επιμένει να μειώνει, να υποτιμά, να γελοιοποιεί την ελληνική ψυχή του ’40.

Στη σελίδα 44 (στη δεύτερη υποενότητα) φαίνεται έντονα η διάστροφη παιδαγωγία των συγγραφέων. Και φαίνεται στον τίτλο της υποενότητας - κυρίως σ’ αυτόν, αλλά και παρακάτω:

Είναι η κυρίως υποενότητα (σελ. 44-45). Ο τίτλος είναι: «Η Ιταλία μας κήρυξε τον πόλεμο» και ο υπότιτλος: «Κι εμείς πήγαμε στο υπόγειο»

Μα, είναι ντροπή!

Παρατίθεται εδώ ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Κυριάκου Ντελόπουλου «Ο Ακης και οι άλλοι». Με την επιλογή τους οι συγγραφείς του «διδακτικού» βιβλίου θέλουν να μεταδώσουν (με αιτιολογία την αντιπολεμική διδαχή) ένα άλλο κλίμα απ’ αυτό που πράγματι υπήρξε τότε. Λένε ψέματα στα παιδιά μας. Ναι, σίγουρα δεν θέλουμε να τα κάνουμε «πολεμοκάπηλους». Ομως την ώρα εκείνη τα πράγματα ήταν αλλιώτικα. Ας λέει ό,τι θέλει ο κ. Ντελόπουλος ή οι διασκευαστές και επιλογείς του αποσπάσματος. Πώς ήταν τα τότε γεγονότα; Μα, διαβάστε το άρθρο της ίδιας εκείνης ημέρας του Γεωρ. Βλάχου στην «Καθημερινή». Διαβάστε και την ανοιχτή του επιστολή στον Α. Χίτλερ. Δείτε και όσες επίκαιρες ταινίες και ντοκιμαντέρ υπάρχουν. Διαβάστε ή ακούστε, αν βρείτε, και τα θεατρικά κείμενα της εποχής (προπαντός αυτά). Τότε θα καταλάβετε ποιο ήταν το κλίμα των ημερών του ’40. Οι συγγραφείς με μια διάθεση να μιλήσουν στα παιδιά εναντίον του πολέμου, εναντίον κάθε πολέμου (και τους διαβεβαιώνουμε ότι εμείς που τον ζήσαμε στην τρυφερή ηλικία, πρωτ’ απ’ όλους απεχθανόμαστε τον πόλεμο) λένε ψέματα στα παιδιά μας. Η ανήθικη αντίληψη πως ο σκοπός αγιάζει τα μέσα δεν τους καλύπτει. Δεν πρέπει να τους καλύπτει. Λένε ψέματα στα παιδιά των 10 χρόνων. Θυμάμαι κι εγώ τον πατέρα μου (πολύ μικρός βέβαια τότε, μόλις λίγο μικρότερος από 5 χρονών) το πρωί εκείνης της Δευτέρας, που σοβαρός βέβαια και ίσως ανήσυχος, γύρισε απ’ τη δουλειά του, για να μας χαιρετήσει και να πάει να παρουσιαστεί στον Στρατό. Ναι, ήταν συγκρατημένος, όμως δεν ήταν κατά κανέναν τρόπο «κουρασμένος, βραχνιασμένος, θυμωμένος, αγριεμένος και φοβισμένος», ούτε στη φωνή ούτε στην όψη, σαν τον πατέρα του Ακη (όπως τον παρουσιάζει ο κ. Ντελόπουλος). Αλλά δεν με νοιάζει κι αν ήταν έτσι ο πατέρας του συγγραφέα. Κάποιοι μπορεί να ήταν. Αλλά ήταν πολύ λίγοι. Και ποιος ξέρει γιατί ήταν έτσι. Εμείς ας θυμηθούμε όλες τις φωτογραφίες που έχουμε δει απ’ τους δρόμους -κυρίως της Αθήνας- την ημέρα εκείνη. Αυτές μας λένε περισσότερη αλήθεια απ’ το «διδακτικό» βιβλίο της Ε΄ Δημοτικού. Αυτό όμως εξακολουθεί: Ο πατέρας του Ακη φεύγει για να τακτοποιήσει κάποιες δουλειές του. Και γυρίζει απ’ την τράπεζα, που φυσικά ήταν κλειστή. Και παρόλο που ήταν κλειστή, παρουσιάζεται επιστρέφοντας, να είναι «πολύ λερωμένος και σκισμένος και δεν είχε το καπέλο του, ούτε στο κεφάλι ούτε στο χέρι». Αναφέρει ο σ. στο απόσπασμα ότι είχε αρχίσει βομβαρδισμός και εκεί ίσως αποδίδει την εικόνα αυτή του πατέρα. «Και [τότε] εμείς πήγαμε στο υπόγειο».

Ομως ο τίτλος και ο υπότιτλος της υποενότητας αδικούν και την πατρίδα και τους Ελληνες του 1940. Και κυρίως η ενότητα αυτή αδικεί τα παιδιά μας, τους νέους Ελληνες, που στο όνομα μιας καλλιέργειας της αντιπολεμικής (ίσως και «αντιμπεριαλιστικής») συνείδησης φθείρει, και υποβαθμίζει την αντίληψη - συνείδηση της ευψυχίας και της αγωνιστικής αντιμετώπισης των δυσκολιών της ζωής, ακόμα και του αγώνα του πολεμικού, που μπορεί να επιβληθεί από τρίτους σε μια κοινωνία, σε ένα έθνος. Γι’ αυτό και θεωρούμε ότι η ενότητα αυτή είναι ζημιογόνα για την εθνική συνείδηση των παιδιών μας. Βεβαίως, από έναν σωστό Ελληνα δάσκαλο μπορεί να αξιοποιηθεί αποδοτικά η εργασία για εύρεση υλικού της εποχής από τα παιδιά (σελ. 45). Πόσοι όμως θα το κάνουν; Η 3η υποενότητα (σελ. 46-47) αφορά την πείνα. Και είναι σωστά και συνετά τα όσα αναφέρονται εδώ. Και δεν θα μπορούσαμε να έχουμε καμιά αντίρρηση για όλα αυτά.

Κρύβουν την αλήθεια

Φαίνεται ότι οι συγγραφείς θέλουν να διαψεύσουν όσα οι αφηγήσεις, οι εφημερίδες της εποχής, τα ντοκιμαντέρ, τα σχετικά ιστορικά έργα, αλλά και τα λογοτεχνικά βιβλία και τα τραγούδια και όποιες άλλες μαρτυρίες απ’ την εποχή δίνουν την εικόνα των τότε Ελλήνων (πατέρων και παππούδων μας). Θα παραπέμψω όποιον θέλει να πληροφορηθεί για κείνη την εικόνα, και κυρίως θα παραπέμψω τους συγγραφείς του «διδακτικού» βιβλίου που αναφέραμε, σ’ όλα τα πάμπολλα σχετικά έργα. Ομως ένα τουλάχιστο πρέπει να αναφέρω. Σχεδόν τυχαία, λοιπόν, αναφέρουμε το έργο «ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ 40-41» των Κώστα Χατζηπατέρα και Μαρίας Φαφαλιού, έκδοση ΚΕΔΡΟΣ 1982.

Ούτε λέξη για το απίστευτο θάρρος και την προσφορά στην πατρίδα

Αλήθεια οι συγγραφείς - επιλογείς του σχολικού βιβλίου δεν έκριναν σκόπιμο να αναφερθούν ούτε στο θάρρος, ούτε στην αυτοθυσία, ούτε στον ηρωισμό, ούτε στην αγωνιστική διάθεση, ούτε στο κουράγιο, ούτε στην απόλυτη διάθεση προσφοράς, ούτε στην ενότητα, ούτε στον παραμερισμό διαφορών (και πολλά άλλα θα μπορούσαν να γραφτούν εδώ) για να εμπνεύσουν στις καρδιές των 10χρονων Ελλήνων του αύριο τη διάθεση να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες, τις όποιες δυσκολίες συναντήσουν ίσως στο μέλλον, όλοι μαζί, με κουράγιο, ενότητα και αγάπη μεταξύ τους, ακόμα και με πίστη και προσφυγή στον Θεό, όπως οι Ελληνες του 1940, για να τις νικήσουν και να τις ξεπεράσουν; Και μια ακόμα: Το υπουργείο Παιδείας πώς ανέχεται να γίνονται τέτοιες διδασκαλίες στα παιδιά μας; Με τέτοιον τρόπο; Με τέτοια λάθη; Κυρίως: Με τέτοια βιβλία; Δεν πρέπει κάποτε να τα διορθώσουμε, αν όχι να τα πετάξουμε; Αρκεστήκαμε μόνο στη διαγραφή του «συνωστισμού της Σμύρνης»; Τα υπόλοιπα στιλέτα στις καρδιές των Ελλήνων θα εξακολουθήσουν να τις πληγώνουν; Και υπάρχουν πάρα πολλά. Τυλιγμένα στις σελίδες των «διδακτικών» βιβλίων! Το άρθρο αυτό θα θέλαμε να το αφιερώσουμε στον υπουργό Παιδείας Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο και στον υφυπουργό Παιδείας Θεόδωρο Παπαθεοδώρου, με την ευχή να μεριμνήσουν όχι μόνο για τις υλικές

υποδομές των σχολείων μας.

Ηλίας Χρ. Φραγκόπουλος

Φιλόλογος - Θεόλογος

Πρόεδρος της Πανελληνίου Ενώσεως Θεολόγων